Θεωρία Galois

Υποδείξεις λύσεων επιλεγμένων ασκήσεων

Ενότητα 1.5

  1. 1.

    α) Έστω Α ένα σημείο μίας ευθείας. Ορίζουμε αριστερά του Α επί της ευθείας σημείο Β, ώστε το μήκος BA να είναι ίσο με 1. Με κέντρο το Β και ακτίνα μεγαλύτερη του 1 χαράσσουμε περιφέρεια κύκλου, που τέμνει την ευθεία δεξιά του σημείου Α στο σημείο, έστω Γ. Με την ίδια ακτίνα και κέντρο το σημείο Γ χαράσσουμε νέα περιφέρεια κύκλου. Οι δύο περιφέρειες τέμνονται στα σημεία, έστω Δ και Ε. Η ευθεία ΔΕ είναι η ζητούμενη.

    β) Εργαζόμαστε όπως στο α) θεωρώντας το τμήμα ΒΓ.

    γ) Από το σημείο Α εκτός ευθείας χαράσσουμε περιφέρεια με κέντρο το Α τέτοια ώστε να τμήσει την ευθεία σε δύο σημεία, έστω ΒΓ. Η μεσοκάθετος στο ΒΓ τέμνει την ευθεία στο σημείο, έστω Δ. Από το Α φέρουμε κάθετη στο ΑΔ. Αυτή είναι η ζητούμενη.

    δ) Έστω η γωνία ΑΟΒ με κορυφή Ο. Με κέντρο το Ο και ακτίνα μήκους 1 χαράσσουμε περιφέρεια κύκλου που το τμήμα ΟΑ στο σημείο έστω Α και το ΟΒ στο σημείο, έστω Β. Η μεσοκάθετος από το Ο στο ΑΒ είναι η ζητούμενη.

  2. 2.

    Σε μία ευθεία ορίζουμε τρία σημεία Α,Β,Γ ώστε το ΑΒ να έχει μήκος 1 και το ΒΓ να έχει μήκος α. Με διάμετρο το ΑΓ χαράσσουμε περιφέρεια κύκλου (βρίσκουμε το μέσον του ΑΒ όπως στο β). Από το σημείο Β φέρουμε κάθετο στο ΑΓ (βλ. ), αυτή τέμνει την περιφέρεια, έστω στο Δ. Το μήκος ΔΒ είναι το ζητούμενο.

  3. 3.

    Να χρησιμοποιήσετε τον τριγωνομετρικό κύκλο.

  4. 4.

    Έστω Α μία πλευρά του κανονικού n-γώνου και Ο το κέντρο του. Να φέρετε τη μεσοκάθετο από το Ο στο ΑΒ και να εργαστείτε όπως στην άσκηση 3 για τα ίσα ορθογώνια τρίγωνα που σχηματίζονται.

  5. 5.

    N,N, O, N, N, N,N

    Οι ανάγωγοι παράγοντες του x4+4 έχουν βαθμό 2 . Για το f(x)=x4+1 μελετήστε το πολυώνυμο f(x+1). Για το πολυώνυμο f(x)=(4/3)x5+(6/5)x2+2 μελετήστε το πολυώνυμο 15f(x).

  6. 6.

    Να υπολογίσετε πρώτα τα ανάγωγα πολυώνυμα βαθμού 2. Στη συνέχεια, στο f(x)=x4+ax3+bx2+cx+d θέστε στη θέση των συντελεστών τα στοιχεία 0 ή 1 και ελέγξτε ποια είναι ανάγωγα. Αν δεν είναι ανάγωγα, τότε είτε έχουν ρίζα στο 2[x] είτε έχουν έναν ανάγωγο παράγοντα βαθμού 2.

  7. 8.

    Για το x4+4 δείτε την άσκηση 5.

  8. 10.

    Φ13(x).

  9. 12.

    Nα αναλύσετε σε γινόμενο παραγόντων τα πολυώνυμα: (x8-1)/(x-1) και (x9-1)/(x-1). Οι ανάγωγοι παράγοντες στον [x] έχουν βαθμό το πολύ 2. Οι ανάγωγοι παράγοντες στον [x] έχουν βαθμό ακριβώς 1. Στον [x], το x7+x6++x+1 έχει ακριβώς έναν ανάγωγο παράγοντα βαθμού 4, ενώ το x8+x7++1 έχει ακριβώς έναν ανάγωγο παράγοντα βαθμού 6. H Ενότητα 5.2 ασχολείται με τους ανάγωγους παράγοντες του xn-1 στον [x].

Ενότητα 2.4

  1. 2.

    (5,7)={a0+a15+a27+a335:ai,i=1,,4}.

    (i11)={a0+a111:a0,a1}.

  2. 3.

    Για το a=7+1/2, βλέπουμε ότι 2a-1=27 και επομένως το a είναι ρίζα του 4x2-4a-27.

  3. 4.

    Να χρησιμοποιήσετε τον ισομορφισμό [x]/x3-2(23), x+x3-223 . Να γράψετε τη μονάδα ως γραμμικό συνδυασμό των x3-2 και x2+1 . Στη συνέχεια να βρείτε τον αντίστροφο του 232+1 από αυτή την σχέση.

  4. 6.

    , , 1, 7.

  5. 7.

    Αν ϕ είναι ένας τέτοιος ισομορφισμός, τότε ϕ(3)=α+β5, για κάποιους ρητούς α,β. Άρα 3=ϕ(3)2=(α+β5)2=α2+5β2+2αβ5, άτοπο γιατί ο 5 δεν είναι ρητός.

  6. 14.

    Να αποδείξετε με επαγωγή ότι αν p1,,pn είναι διακριτοί πρώτοι, τότε

    p(p1,,pn-1).

    Να συμπεράνετε ότι [¯:]=.

  7. 18 .

    2, 2, 4, S3.

  8. 19.

    Να χρησιμοποιήσετε την Πρόταση 2.3.2.

  9. 25.

    Έστω G=Gal(/).

    1. (a)

      ab και σG, να δείξετε ότι σ(a)σ(b), (να χρησιμοποιήσετε το στοιχείο b-a και την εικόνα του σ(b-a)).

    2. (b)

      Αν aR και σG, να θεωρήσετε μία αύξουσα ακολουθία ρητών αριθμών που συγκλίνει στο a για να καταλήξετε ότι aσ(a). Στη συνέχεια να θεωρήσετε μία φθίνουσα ακολουθία ρητών αριθμών που συγκλίνει στο a για να καταλήξετε ότι aσ(a).

  10. 27.

    Οι ομάδες των ασκήσεων 26 και 26 θα εξεταστούν αναλυτικότερα στο Κεφάλαιο 5.

  11. 28.

    O,N,O,N,O,O,O,N,O,N,O,O,O,O,N.

Ενότητα 3.7

  1. 1.

    Αν hH, τότε hG και h(a)=a, aF. Άρα FEHE.

    Έστω H1<H2<G και aEH2. Τότε h(a)=a, hH2, άρα h(a)=a, hH1. Άρα EH2EH1.

  2. 2.
    • B=(2), E=(24).

    • Αδύνατον.

    • E το σώμα ανάλυσης του x3-2 πάνω από το και B=(2).

  3. 3.

    E=(2,i), αφού

    x4-4=(x2-2)(x2+2)=(x-2)(x+2)(x-i2)(x+i2).

    Παρατηρήστε ότι irr(,2)(x)=x2-2. Οι εικόνες του α=2+i είναι τα

    α,2-i,-2+i,-2-i.

    Επίσης, irr,α)(x)=x4-6x2+17 και επομένως α(α3-2α)=-17 και a-1=-(α3-2α)/17.

  4. 4.

    To E είναι σώμα ανάλυσης του (x2-3)(x2-5) και συνεπώς h E/ είναι επέκταση του Galois.

  5. 5.

    H ομάδα Gal(E/F) καθορίζεται από τις μεταθέσεις των ριζών του f(x). Αφού charF2, μια μετάθεση των ριζών του f(x) είναι περιττή αν και μόνο αν σ(Δ)=-Δ . Αφού η ΔF έπεται ότι σ(Δ)=Δ, για κάθε σGal(E/F).

  6. 9.

    O βαθμός [E:] diaire'itai από το 4 και το 5, άρα [E:]=20. H G είναι ισόμορφη με γνήσια υποομάδα της S5 . Υπάρχουν αυτομορφισμοί σ,τG τέτοιοι ώστε σ(35)=35, σ(ω)=ω2 και τ(35)=35, τ(ω)=ω.

  7. 11.

    Παρατηρήστε ότι το N(α) ανήκει στο EG.

  8. 12.

    Προκύπτει από το Θεώρημα 3.4.5.

  9. 13.

    Προκύπτει από το Θεώρημα 3.5.3 με K=F(α).

Ενότητα 4.4

  1. 2.

    To πολυώνυμο g(x)=x2+x+2 είναι ανάγωγο πάνω από το GF(5), όπως διαπιστώνεται δοκιμάζοντας όλα τα στοιχεία του GF(5). Άρα το σώμα αναλύσεως Ε του g(x) που αναζητούμε, είναι επέκταση βαθμού 2 του vGF(5), δηλ.   Ε={k+la:k,lGF(5)} και a είναι μία ρίζα του g(x). Το Ε έχει 25 στοιχεία και είναι ισόμορφο με το GF(52).

  2. 3.

    Προκύπτει από την Πρόταση 4.2.8 και το Πόρισμα 4.2.9.

  3. 8.

    Έστω ότι το F είναι τέλειο σώμα. Αν char(F)=0, το συμπέρασμα ισχύει. Έστω char(F)=p, όπου p πρώτος και f(x) ένα ανάγωγο και μη διαχωρίσιμο πολυώνυμο του F[x], τότε f(x)=0 και το f(x) ανήκει στον F[xp]. Όμως F=Fp, άρα f(x)=a0+a1xp++anxnp, για aiF=Fp , ai=bip , 0in. Επομένως f(x)=(b0++bnxn)p και το f(x) δεν είναι ανάγωγο, άτοπο. Άρα το f(x) είναι διαχωρίσιμο. Αντίστροφα, έστω ότι κάθε ανάγωγο πολυώνυμο του F[x] είναι διαχωρίσιμο και ότι το F δεν είναι τέλειο. Παρατηρούμε ότι, αν aFFp, τότε το xp-a είναι ανάγωγο (βλ. Παράδειγμα 4.3.7) και μη διαχωρίσιμο πολυώνυμο του F(x), αφού f(x)=0. Καταλήξαμε σε άτοπο, άρα το F είναι τέλειο.

Ενότητα 5.4

  1. 2.

    Συγκρίνετε με το πολυώνυμο Φp2(x).

  2. 3.

    Για το (b) παρατηρήστε ότι o ένας παράγοντα2 της σειράς είναι ισόμορφος με την Gal(F(ω)/F) που είναι υποομάδα αβελιανής ομάδας (βλ. Θεώρημα 5.1.4), ενώ για τον άλλο παράγοντα χρησιμοποιήστε το Θεώρημα 5.3.1.

  3. 6.

    Να παρατηρήσετε ότι Φ2p(x)Φp(x)Φ2(x)Φ1(x)=x2p-1 και ότι Φp(x)Φ1(x)=xp-1.

  4. 7.

    Να παρατηρήσετε ότι ϕ(12)=4 και na ω είναι μια πρωταρχική 12 -ρίζα της μονάδας, τότε G=Gal((ω)/)={id(ω),σ,τ,στ} , όπου σ(ω)=ω2, τ(ω)=ω7, στ(ω)=ω11. Να δείξετε ότι τα ενδιάμεσα σώματα είναι τα: (ω3), (ω2), (ω6).

  5. 8.

    Έστω E=(ω). Γνωρίζουμε ότι [E:]=ϕ(n) , όπου ϕ είναι η συνάρτηση του Euler. Έστω ζ=ω+ω-1 , τότε εκτελώντας τις πράξεις, έχουμε ω2-ζω+1=0 και επομένως [E:(ζ)]2. Επίσης ζ και επομένως [E:(ζ)]2. Να συμπεράνετε ότι [E:(ζ)]=2 και άρα [(ζ):]=ϕ(n)/2.

Ενότητα 6.4

  1. 3.

    Στην Ενότητα 5 δίνονται οι τύποι για τις ρίζες του τεταρτοβάθμιου πολυωνύμου f(x).

  2. 7.

    Θεωρήστε την ομάδα Gal(L/) και εφαρμόστε το Θεώρημα I.28. Σύμφωνα με το Θεώρημα I.28: η ομάδα Gal(L/) έχει μία κανονική σειρά

    G=GtGt-1{e}=G0,

    τέτοια ώστε η ομάδα Gi/Gi-1 να έχει τάξη 2, για i=1,,t. Από το Θεμελιώδες Θεώρημα της Θεωρίας Galois έπεται ότι υπάρχει μία ακολουθία σωμάτων

    =Κ0K1Kt=(ω),

    με [Ki:Ki-1]=2, για i=1,,t.

  3. 10.

    To L περιέχει αναγκαστικά και τον συζυγή του z, επομένως περιέχει και το a και το bi. Να αποδείξετε ότι το a και το b ικανοποιούν το κριτήριο της άσκησης 6.4.7 για τα αντίστοιχα σώματα ανάλυσης.

Ενότητα 7.3

  1. 4.

    Για κάθε n, υπάρχει a έτσι ώστε degirr(,a)(x)>n. Για το αριθμήσιμο κομμάτι της ερώτησης, να μετρήσετε τα πολυώνυμα του [x].

  2. 6.

    Έστω F υπόσωμα του . Aν a,b είναι δύο υπερβατικά στοιχεία πάνω από το F, τότε να αποδείξετε ότι υπάρχει ισομορφισμός F(a)F(b). Αν a, b είναι διακεκριμένες ρίζες του ίδιου ανάγωγου πολυωνύμου με συντελεστές στο F, να αποδείξετε ότι h ϕ:F(a)F(b), με ϕ(a)=ϕ(b), μπορεί να επεκταθεί σε αυτομορφισμό του F¯, χρησιμοποιώντας το Λήμμα του Zorn.

Ενότητα 8.3

  1. 3.

    Θυμίζουμε από τη Θεωρία Ομάδων ότι κάθε πεπερασμένη αβελιανή ομάδα G είναι ευθύ άθροισμα κυκλικών ομάδων, δηλ.

    Gn1×n2××ns,

    για κάποιους φυσικούς αριθμούς ni, i=1,,s. Θεωρούμε πρώτους φυσικούς p1, p2,,ps τέτοιους ώστε pi1modni, 1is (υπάρχουν άπειροι τέτοιοι πρώτοι). Έστω n=p1p2ps και ω μία πρωταρχική n-ρίζα της μονάδας. Γνωρίζουμε ότι

    M:=Gal((ω)/np1*××ps*

    και pi*pi-1, αφού η pi* είναι κυκλική ομάδα τάξης pi-1. Όμως, αφού pi-1=kini , για κάποιον ακέραιο ki, έπεται ότι η ομάδα ni είναι ισόμορφη με υποομάδα της p-1, έστω την Hi, για i=1,,s. Θεωρούμε, τώρα, την υποομάδα

    Η=H1×Hs

    της Μ, η οποία αντιστοιχεί σε ένα σώμα Κ(ω). Να αποδείξετε ότι Gal(K/) είναι ισόμορφη με την G.