ΣΚΟΠΟΙ
Το κεφάλαιο αυτό αναφέρεται στις παρακάτω βασικές προβολές ακτινολογικής εξέτασης του άνω άκρου:
▶Ο-π προβολή άκρας χειρός.
▶Π-ο προβολή άκρας χειρός.
▶Πρόσθια λοξή προβολή άκρας χειρός.
▶Πλάγια προβολή άκρας χειρός.
▶Ο-π προβολή δακτύλου.
▶Πλάγια προβολή δακτύλου.
▶Π-ο προβολή αντίχειρα.
▶Ο-π προβολή αντίχειρα.
▶Πλάγια προβολή αντίχειρα.
▶Ο-π προβολή καρπού.
▶Πλάγια προβολή καρπού.
▶Π-ο προβολή αντιβραχίου.
▶Πλάγια προβολή αντιβραχίου.
▶Π-ο προβολή αγκώνα.
▶Πλάγια προβολή αγκώνα.
▶Πλάγια προβολή αγκώνα σε τραυματία.
▶Π-ο προβολή βραχιονίου.
▶Π-ο προβολή βραχιονίου σε τραυματία.
▶Πλάγια προβολή βραχιονίου.
▶Πλάγια προβολή βραχιονίου σε τραυματία.
Μετά την ολοκλήρωση αυτής της ενότητας θα πρέπει να είσαι σε θέση:
1.Να περιγράφεις την τοποθέτηση του ασθενούς σε κάθε βασική προβολή του άνω άκρου.
2.Να αναφέρεις το σημείο επικέντρωσης, την κλίση της λυχνίας, την έκταση του ακτινογραφικού πεδίου και τα μέτρα ακτινοπροστασίας που πρέπει να λαμβάνεις σε κάθε προβολή.
3.Να αναφέρεις για κάθε προβολή τους προτεινόμενους τεχνικούς παράγοντες (kVp, ενισχυτική πινακίδα, χρήση αντισκεδαστικού διαφράγματος, εστιακή απόσταση) για την παραγωγή μιας αποδεκτής ακτινογραφίας.
4.Να εξηγείς τη χρησιμότητα κάθε βασικής προβολής του άνω άκρου.
5.Να αναγνωρίζεις σε ακτινογραφίες του άνω άκρου τα διάφορα ανατομικά και ακτινοανατομικά μορφώματα.
6.Να κάνεις ακτινογραφική κριτική σε ακτινογραφίες που σου επιδεικνύονται με βάση τα κριτήρια αξιολόγησης και να αναγνωρίζεις τα κοινά λάθη τοποθέτησης.
7.Να περιγράφεις τις απαραίτητες τροποποιήσεις στις βασικές προβολές για άτυπους ή τραυματισμένους ασθενείς κατά τον ακτινογραφικό έλεγχο του άνω άκρου.
8.Να αποκτήσεις τις απαιτούμενες δεξιότητες για τον ακτινογραφικό έλεγχο του άνω άκρου.
9.Να επιδεικνύεις την τοποθέτηση του ασθενούς σε κάθε βασική προβολή του άνω άκρου.
ΣΚΕΠΤΙΚΟ & ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Για την επίτευξη ικανοποιητικών αποτελεσμάτων κατά τον ακτινογραφικό έλεγχο του άνω άκρου, θα πρέπει να μάθεις και να κατανοείς την ανατομία και τις σχέσεις μεταξύ των διαφόρων οστών της περιοχής. Επιπλέον θα πρέπει να μάθεις, με τη σωστή σειρά, τα απαραίτητα βήματα για την τοποθέτηση του εξεταζόμενου τμήματος, τον ακριβή τρόπο σχετικής τοποθέτησης του εξεταζόμενου τμήματος (στροφή, γωνία), καθώς και το ακριβές σημείο επικέντρωσης. Η κατανόηση της σημασίας της θέσης του εξεταζόμενου θέματος σε σχέση με την πορεία της κεντρικής ακτίνας θα σε βοηθήσει στο να μπορείς να κάνεις εύκολα τροποποιήσεις της τεχνικής όταν η κατάσταση του ασθενούς δεν επιτρέπει την τοποθέτηση του στις βασικές προβολικές θέσεις.
Ακόμη, θα πρέπει να μπορείς να αναγνωρίζεις τα διάφορα ανατομικά μόρια που αναδεικνύονται στην ακτινογραφία, καθώς και να ξέρεις τη χρησιμότητα κάθε ακτινογραφίας που κάνεις. Η ακτινογραφική αξιολόγηση των ακτινογραφιών είναι επίσης πολύ σημαντική για να είναι εύκολη η αναγνώριση των λαθών που έχουν γίνει ώστε να μπορούν να διορθωθούν με ευκολία.
Η μεθοδική προσέγγιση, η ακρίβεια στις κινήσεις και η εμπειρία από την πρακτική είναι πολύ σημαντικές για την ανάπτυξη σωστών συνηθειών τοποθέτησης. Η ανάπτυξη όλων αυτών των ικανοτήτων θα σου επιτρέψει να δρας σαν ένας σκεπτόμενος Τεχνολόγος που μπορεί εύκολα να προσαρμοστεί σε νέες συνθήκες και περιστάσεις.
Ορισμένες γνώσεις ανατομίας και τραυματολογίας του άνω άκρου θα σε βοηθήσουν σημαντικά στην κατανόηση αυτής της ενότητας. Για να ελέγξεις τις γνώσεις σου για το υλικό αυτής της ενότητας συμπλήρωσε αρχικά το Ερωτηματολόγιο Αυτοαξιολόγησης της Ανατομίας του Άνω Άκρου.
Για τις βασικές προβολές αυτής της ενότητας μελέτησε το υλικό που παρουσιάζεται στο Κεφάλαιο 3 του βιβλίου Κουμαριανός, Δ. (2013). Άτλας Ακτινολογικών Προβολών (3η εκδ.). Αθήνα. Τόμος 1: Βασικές Προβολές, σελ. 71-109. Συμπληρωματικά χρήσιμο είναι να συμβουλευτείς και τουλάχιστον μια από τις παρακάτω βιβλιογραφικές παραπομπές:
•Frank, E. D., Long, B. W., & Smith, B. J. (Eds.). (2011). Merrill’s Atlas of Radiographic Positions and Radiologic Procedures (12th ed.): Mosby. Chapter 4: Upper Limb,
•Bontrager, K. L., & Lampignano, J. P. (Eds.). (2014). Textbook of Radiographic Positioning and related anatomy (8th ed.): Mosby. Chapter 4: Upper Limb,
•Whitley, A. S., Sloane, C., Hoadley, G., Moore, A. D., & Alsop, C. W. (Eds.). (2005). Clark’s positioning in Radiography (12th ed.): Hodder Arnold Publication. Chapter 2: The upper limb,
•Greathouse, J. S. (2006). Radiographic Positioning & Procedures: A Comprehensive Approach: Delmar. Chapter 4: Upper Limb and Shoulder Girdle.
Όταν αισθανθείς ασφαλής με το παραπάνω υλικό, προσπάθησε να απαντήσεις στις Ερωτήσεις Ανασκόπησης της ενότητας. Οι ερωτήσεις αφορούν όρους και έννοιες στους οποίους πρέπει να δώσεις ιδιαίτερη προσοχή. Βάλε ένα σημάδι δίπλα σε κάθε ερώτηση που κατανοείς με επιτυχία.
Στη συνέχεια, εκπόνησε τις Μαθησιακές Δραστηριότητες της ενότητας μόνος σου ή σε συνεργασία με τον εκπαιδευτή σου στο εργαστήριο. Οι δραστηριότητες αυτές θα σε βοηθήσουν να συνδέσεις τις γνώσεις σου με την κλινική πράξη και θα σε βοηθήσουν σημαντικά να ενδυναμώσεις την κατανόηση πολλών εννοιών της ενότητας.
Μετά τα παραπάνω θα είσαι έτοιμος για το Ερωτηματολόγιο Αυτοαξιολόγησης των Προβολών του Άνω Άκρου. Με αυτό το ερωτηματολόγιο θα αξιολογήσεις τις γνώσεις που απόκτησες και θα επανεξετάσεις και θα ελέγξεις τους βασικούς όρους και έννοιες της ενότητας. Η βαθμολογία σου σε αυτό το τεστ θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 75/100. Σε περίπτωση που είναι χαμηλότερη θα πρέπει να μελετήσεις εκ νέου το υλικό αυτής της ενότητας προτού προσέλθεις στο τελικό της τεστ.
3.1. ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΑΝΩ ΑΚΡΟΥ
1.Οι φάλαγγες στο άκρο χέρι είναι:
A. 3.
B. 5.
Γ. 8.
Δ. 14.
2.Τα μετακάρπια στο άκρο χέρι είναι:
A. 3.
B. 5.
Γ. 8.
Δ. 14.
3.Τα οστά του καρπού είναι:
A. 3.
B. 5.
Γ. 8.
Δ. 14.
4.Κάθε δάκτυλο (2ο - 5ο) αποτελείται από ________ φάλαγγες.
A. 1
B. 2
Γ. 3
Δ. 5
5.Ο αντίχειρας αποτελείται από ________ φάλαγγες.
A. 1
B. 2
Γ. 3
Δ. 5
6.Η περιφερική φάλαγγα του 2ου-5ου δακτύλου ονομάζεται:
A. κεντρική.
B. μέση.
Γ. ονυχοφόρος.
Δ. 1η.
7.Η προς τον καρπό φάλαγγα του αντίχειρα ονομάζεται:
A. κεντρική.
B. μέση.
Γ. ονυχοφόρος.
Δ. 3η.
8.Οι διαρθρώσεις μεταξύ των φαλαγγών του άκρου χεριού ονομάζονται:
A. δακτυλικές διαρθρώσεις.
B. μεσοφαλαγγικές διαρθρώσεις.
Γ. μετακαρπιοφαλαγγικές διαρθρώσεις.
Δ. διαφαλαγγικές διαρθρώσεις.
9.Οι μεσοφαλαγγικές διαρθρώσεις του 2ου-5ου δακτύλου, ξεκινώντας από το κέντρο προς την περιφέρεια, ονομάζονται:
A. κεντρική μεσοφαλαγγική και περιφερική μεσοφαλαγγική διάρθρωση.
B. περιφερική μεσοφαλαγγική και κεντρική μεσοφαλαγγική διάρθρωση.
Γ. κεντρική μεσοφαλαγγική και ονυχοφόρος μεσοφαλαγγική διάρθρωση.
Δ. ονυχοφόρος μεσοφαλαγγική και κεντρική μεσοφαλαγγική διάρθρωση.
10.Η παλάμη σχηματίζεται από τα οστά:
A. του καρπού.
B. των μετακαρπίων.
Γ. των φαλάγγων.
Δ. των μετακαρπίων και των φαλάγγων.
11.Το 1ο μετακάρπιο αντιστοιχεί στο ________ χείλος της άκρας χειρός.
A. κερκιδικό ή έσω
B. ωλένιο ή έσω
Γ. κερκιδικό ή έξω
Δ. ωλένιο ή έξω
12.Η περιφερική άρθρωση των μετακαρπίων ονομάζεται:
A. δακτυλική.
B. μεσοφαλαγγική.
Γ. μετακαρπιοφαλαγγική.
Δ. καρπομετακάρπια.
13.Η κεντρική άρθρωση των μετακαρπίων ονομάζεται:
A. δακτυλική.
B. μεσοφαλαγγική.
Γ. μετακαρπιοφαλαγγική.
Δ. καρπομετακάρπια.
14.Τα οστά του καρπού διαιρούνται σε οστά του:
A. άνω και κάτω πόλου.
B. κερκιδικού και ωλένιου χείλους.
Γ. άνω και κάτω στοίχου.
Δ. άνω και κάτω στίχου.
15.Μεταξύ των άνω και κάτω οστών του καρπού σχηματίζεται η:
A. πηχεοκαρπική διάρθρωση.
B. μεσοκαρπική διάρθρωση.
Γ. μεσοκάρπια διάρθρωση.
Δ. καρπομετακάρπια διάρθρωση.
16.Το ________ αρθρώνεται με το 1ο μετακάρπιο.
A. σκαφοειδές
B. μείζον πολύγωνο
Γ. έλασσον πολύγωνο
Δ. αγκιστρωτό
17.Η άρθρωση μεταξύ του 1ου μετακαρπίου και του αντίστοιχου οστού του καρπού ονομάζεται:
A. κοινή καρπομετακάρπια διάρθρωση.
B. 5η καρπομετακάρπια διάρθρωση.
Γ. πολυγωνομετακάρπια διάρθρωση.
Δ. μεσοκάρπια διάρθρωση.
18.Από τα οστά του καρπού, το ________ έχει μία απόφυση σαν “γάντζο” η οποία είναι ψηλαφητή στην ________ επιφάνεια του καρπού.
A. σκαφοειδές, παλαμιαία
B. σκαφοειδές, ραχιαία
Γ. αγκιστρωτό, παλαμιαία
Δ. αγκιστρωτό, ραχιαία
19.Στον καρπό δεν εκτελούνται κινήσεις:
A. κάμψης.
B. έκτασης.
Γ. στροφής.
Δ. απόκλισης.
20.Τα οστάρια που αναγνωρίζονται συχνά στις μετακαρπιοφαλαγγικές διαρθρώσεις ονομάζονται:
A. επικουρικά.
B. σησαμοειδή.
Γ. γάγγλια.
Δ. επιπρόσθετα.
21.Οι κινήσεις πρηνισμού και υπτιασμού γίνονται ________ κερκιδωλενική διάρθρωση.
A. κυρίως στην άνω
B. κυρίως στην κάτω
Γ. από κοινού στην άνω και στην κάτω
Δ. αποκλειστικά στην άνω
22.Όταν το χέρι βρίσκεται σε πρηνισμό, τότε τα οστά του αντιβραχίου είναι σε χιασμό.
A. Σωστό.
B. Λάθος.
23.Η στυλοειδής απόφυση της κερκίδας είναι ________ της στυλοειδούς αποφύσεως της ωλένης.
A. περιφερικώτερα
B. κεντρικώτερα
Γ. κεφαλικά
Δ. ουραία
24.Το κάταγμα Colles είναι κάταγμα που αφορά το κάτω τριτημόριο της ωλένης.
A. Σωστό.
B. Λάθος.
25.Η κερκίδα και τα οστά του καρπού σχηματίζουν την:
A. καρπομετακάρπια διάρθρωση.
B. μεσοκάρπια διάρθρωση.
Γ. πηχεοκαρπική διάρθρωση.
Δ. κερκιδοκαρπική διάρθρωση.
26.Το 5ο μετακάρπιο βρίσκεται στο ________ χείλος του άκρου χεριού.
A. κερκιδικό ή έσω.
B. ωλένιο ή έσω.
Γ. κερκιδικό ή έξω.
Δ. ωλένιο ή έξω.
27.Η ωλένη κατά την πηχεοκαρπική διάρθρωση αρθρώνεται με τα οστά του καρπού.
A. Σωστό.
B. Λάθος.
28.Στο αντιβράχιο η κερκίδα βρίσκεται προς τα έσω και η ωλένη βρίσκεται προς τα έξω.
A. Σωστό.
B. Λάθος.
29.Η ________ εντομή σχηματίζεται μεταξύ του ωλέκρανου και της κορωνοειδούς απόφυσης.
A. στερνική
B. μηνοειδής
Γ. σφαγιτιδική
Δ. ωλένια
30.Η κεφαλή της κερκίδας περιβάλλεται από τον _______ σύνδεσμο και αρθρώνεται με την κερκιδική εντομή της ωλένης.
A. κρικοειδή
B. τρίγωνο
Γ. δακτυλιοειδή
Δ. κερκιδικό
31.Η στυλοειδής απόφυση της κερκίδας είναι επιμηκέστερη από τη στυλοειδή απόφυση της ωλένης στον ενήλικο κατά 8-10 mm.
A. Σωστό.
B. Λάθος.
32.Η κεφαλή του βραχιονίου αρθρώνεται με:
A. το ακρώμιο.
B. την κορακοειδή απόφυση.
Γ. την ωμογλήνη.
Δ. έσω γωνία της ωμοπλάτης.
33.Στο αντιβράχιο, η κερκίδα βρίσκεται προς την πλευρά του μικρού δαχτύλου και η ωλένη βρίσκεται προς την πλευρά του αντίχειρα.
A. Σωστό.
B. Λάθος.
34.Μεταξύ των δύο ογκωμάτων της κεφαλής του βραχιονίου σχηματίζεται:
A. η μεσοτροχαντήρια εντομή.
B. η αύλακα του δικέφαλου.
Γ. ο χειρουργικός αυχένας.
Δ. ο ανατομικός αυχένας.
35.Ο ανατομικός αυχένας βρίσκεται σε ________ επίπεδο ενώ ο χειρουργικός αυχένας σε ________ επίπεδο.
A. οριζόντιο, οριζόντιο
B. οριζόντιο, λοξό
Γ. λοξό, οριζόντιο
Δ. λοξό, Λοξό
36.Στα πλάγια του κάτω άκρου του βραχιονίου προέχει προς τα έσω:
A. η τροχιλία.
B. η παρατροχίλια απόφυση.
Γ. ο κόνδυλος.
Δ. η παρακονδύλια απόφυση.
37.Στα πλάγια του κάτω άκρου του βραχιονίου, προέχει προς τα έξω:
A. η τροχιλία.
B. η παρατροχίλια απόφυση.
Γ. ο κόνδυλος.
Δ. η παρακονδύλια απόφυση.
38.Το βοθρίο της κεφαλής της κερκίδας αρθρώνεται με:
A. την τροχιλία.
B. την παρατροχίλια απόφυση.
Γ. τον κόνδυλο.
Δ. την παρακονδύλια απόφυση.
39.Η άρθρωση της προηγούμενης ερώτησης ονομάζεται:
A. διάρθρωση του αγκώνα.
B. βραχιονοκερκιδική διάρθρωση.
Γ. βραχιονωλένια διάρθρωση.
Δ. άνω κερκιδωλενική διάρθρωση.
40.Η τροχιλία του βραχιονίου αρθρώνεται με:
A. το βοθρίο της κεφαλής της κερκίδας.
B. την κορωνοειδή απόφυσης της ωλένης.
Γ. τη μηνοειδή εντομή της ωλένης.
Δ. το ωλέκρανο της ωλένης.
41.Ο ανατομικός αυχένας του βραχιονίου είναι:
A. περιφερικώτερα του χειρουργικού αυχένα.
B. κεντρικώτερα του χειρουργικού αυχένα.
Γ. κεφαλικά του χειρουργικού αυχένα.
Δ. ουραία του χειρουργικού αυχένα.
42.Στην άνω κερκιδωλενική διάρθρωση δεν συμμετέχει:
A. η αρθρική περιφέρεια της κεφαλής της κερκίδας.
B. ο δακτυλιοειδής σύνδεσμος.
Γ. η κερκιδική εντομή της ωλένης.
Δ. ο μεσόστεος σύνδεσμος.
43.Στην πρόσθια επιφάνεια του κάτω άκρου του βραχιονίου βρίσκεται ο ________ βόθρος, ενώ στην οπίσθια ο ________ βόθρος.
A. κορωνοειδής, ωλεκρανικός
B. ωλεκρανικός, κορωνοειδής
Γ. υπερκονδύλιος, Κερκιδικός
Δ. κερκιδικός, υπερκονδύλιος
44.Κάθε μετακάρπιο αποτελείται από:
A. κεντρική, μέση και ονυχοφόρο φάλαγγα.
B. κεφαλή και βάση.
Γ. κεφαλή, σώμα και βάση.
Δ. κεντρική και ονυχοφόρο φάλαγγα.
45.Στο κεντρικό άκρο του αντιβραχίου η ωλένη είναι το μεγαλύτερο από τα δύο οστά.
A. Σωστό.
B. Λάθος.
46.Η στυλοειδής απόφυση της κερκίδας είναι μεγαλύτερη από την στυλοειδή απόφυση της ωλένης.
A. Σωστό.
B. Λάθος.
47.Το ωλέκρανο βρίσκεται στο:
A. περιφερικό άκρο της κερκίδας.
B. κεντρικό άκρο της κερκίδας.
Γ. περιφερικό άκρο της ωλένης.
Δ. κεντρικό άκρο της ωλένης.
Οι ερωτήσεις 48-50 αναφέρονται στην παρακάτω εικόνα:
Εικόνα 3.1. (© 1994 Κουμαριανός Δ.).
48.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στη βάση του μετακαρπίου; __________
49.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στην κεφαλή της φάλαγγας; __________
50.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στην κεντρική φάλαγγα; __________
Οι ερωτήσεις 51-52 αναφέρονται στην παρακάτω εικόνα:
Εικόνα 3.2. (© 1994 Κουμαριανός Δ.).
51.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στην περιφερική μεσοφαλαγγική διάρθρωση; __________
52.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στις μετακαρπιοφαλαγγικές διαρθρώσεις; __________
Οι ερωτήσεις 53-56 αναφέρονται στην παρακάτω εικόνα:
Εικόνα 3.3. (© 1994 Κουμαριανός Δ.).
53.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στο σκαφοειδές; __________
54.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στο πυραμοειδές; __________
55.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στο κεφαλωτό; __________
56.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στο μείζον πολύγωνο; __________
Οι ερωτήσεις 57-60 αναφέρονται στην παρακάτω εικόνα:
Εικόνα 3.4. (© 1994 Κουμαριανός Δ.).
57.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στην κερκίδα; __________
58.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στην ωλένη; __________
59.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στη μηνοειδή εντομή; __________
60.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στην κεφαλή της κερκίδας; __________
Οι ερωτήσεις 61-63 αναφέρονται στην παρακάτω εικόνα:
Εικόνα 3.5. >(© 1994 Κουμαριανός Δ.).
61.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στο χειρουργικό αυχένα; __________
62.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στην τροχιλία; __________
63.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στο μείζον βραχιόνιο όγκωμα; __________
3.2. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗΣ
1.Πώς πρέπει να τοποθετείται το σώμα του ασθενούς κατά την ακτινογραφική εξέταση του άκρου χεριού και του καρπού;
Κατά την ακτινογραφική εξέταση της άκρας χειρός και του καρπού, ο ασθενής θα πρέπει να τοποθετείται έτσι ώστε να κάθεται στο πλάι της ακτινολογικής τράπεζας με τα πόδια του και τις γονάδες εκτός της πορείας των ακτίνων-Χ (Εικόνα 3.6).
Εικόνα 3.6. Θέση του ασθενούς κατά την ακτινολογική εξέταση του άνω άκρου (© 1994 Κουμαριανός Δ.).
2.Πώς επιτυγχάνεται ικανοποιητική ακινητοποίηση του ασθενούς κατά τον ακτινογραφικό έλεγχο του άνω άκρου;
Για την καλύτερη ακινητοποίηση του ασθενούς κατά τον ακτινογραφικό έλεγχο του άνω άκρου, το εξεταζόμενο αντιβράχιο και το άκρο χέρι θα πρέπει να βρίσκονται στο ίδιο ύψος και να ακουμπάνε πλήρως στο τραπέζι.
3.Ποιοι τρόποι προστασίας του φιλμ πρέπει να ακολουθούνται όταν σε μία κασέτα γίνονται περισσότερες από μία προβολές;
Όταν σε μία κασέτα γίνονται περισσότερες από μία προβολές, το τμήμα του φιλμ όπου δεν γίνεται η έκθεση θα πρέπει να προστατεύεται με μολύβδινη ανάσχεση (lead blocker, εύκαμπτο πλαστικό φύλλο με ενσωματωμένο μόλυβδο), ώστε να προστατευτεί από τη σκεδαζόμενη ακτινοβολία.
4.Πώς λαμβάνεται η κατά μέτωπο προβολή δακτύλου σε ασθενή με αδυναμία έκτασης του δακτύλου του;
Όταν ο τραυματισμένος ασθενής δεν μπορεί να εκτείνει το δάχτυλο του για μία ο-π προβολή, τότε, λόγω της αποκλίνουσας δέσμης, η προβολή είναι προτιμότερο να γίνεται π-ο. Στην περίπτωση αυτή, το δάκτυλο ακινητοποιείται με την εξεταζόμενη φάλαγγα παράλληλη με το φιλμ.
5.Τι είναι το κάταγμα boxer;
Το κάταγμα boxer (πυγμάχου) αποτελεί κάταγμα του αυχένα του 5ου μετακαρπίου με παλαμιαία παρεκτόπιση. Ο μηχανισμός κάκωσης είναι αυτός της πρόσκρουσης της κεφαλής του 5ου μετακαρπίου με την άκρα χείρα σε γροθιά (συνήθως crosse).
6.Ποιες προβολές είναι απαραίτητες για την ακτινολογική μελέτη του αντίχειρα;
Για την ακτινολογική μελέτη του αντίχειρα απαιτούνται μία κατά μέτωπο και μία πλάγια προβολή. Η κατά μέτωπο προβολή, συνήθως γίνεται προσθιοπίσθια προκειμένου ο αντίχειρας να πρόσκειται στο φιλμ. Για τη μελέτη του αντίχειρα σε λοξή προβολή χρησιμοποιείται η οπισθιοπρόσθια προβολή άκρας χειρός.
7.Ποια είναι τα είδη καταγμάτων της βάσης του πρώτου μετακαρπίου;
Το κάταγμα της βάσης του πρώτου μετακαρπίου μπορεί να είναι δύο ειδών — το συχνότερο εξωαρθρικό εγκάρσιο ή ελαφρά λοξό κάταγμα και το σοβαρότερο ενδοαρθρικό λοξό κάταγμα (κάταγμα-εξάρθρημα Bennett), συνήθως στη μεσότητα της αρθρικής επιφάνειας.
8.Πώς επιτυγχάνονται ορθογωνιακές προβολές στον ακτινογραφικό έλεγχο του καρπού;
Για να είναι ορθογωνιακές η οπισθιοπρόσθια και η πλάγια προβολή του καρπού, τόσο για τα οστά του καρπού όσο και για τα οστά του αντιβραχίου, θα πρέπει να ληφθεί ιδιαίτερα υπόψη ο τρόπος στροφής της κερκίδας γύρω από την ωλένη κατά την άνω κερκιδωλενική διάρθρωση (Εικόνα 3.7, Naylor 1963). Έτσι, εάν μετά από μία οπισθιοπρόσθια προβολή (Εικόνα 3.7, αριστερά), η πλάγια προβολή γίνει με απλή στροφή του άκρου χεριού (Εικόνα 3.7, μέσο), οι δύο ακτινογραφίες θα είναι ορθογωνιακές μόνο για την κερκίδα, ενώ η θέση της ωλένης δε θα έχει αλλάξει σχεδόν καθόλου. Για να είναι οι προβολές ορθογωνιακές, το άνω άκρο θα πρέπει να στραφεί στο βραχιόνιο (και όχι στο άκρο χέρι) κατά 90° (Εικόνα 3.7, δεξιά). Η στροφή του βραχιόνιου στρέφει και την ωλένη και έτσι οι δύο προβολές θα είναι ορθογωνιακές τόσο για την κερκίδα όσο και για την ωλένη.
Εικόνα 3.7. Ο-π προβολή καρπού (αριστερά), πλάγια προβολή καρπού με στροφή του άκρου χεριού (μέσο) και πλάγια προβολή καρπού με στροφή του βραχιόνιου (δεξιά) (© 1994 Κουμαριανός Δ.).
9.Ποιο κριτήριο αξιολόγησης υποδηλώνει μια ικανοποιητική ο-π α/α καρπού σε ουδέτερη θέση;
Για την ικανοποιητική μελέτη του καρπού και του περιφερικού άκρου του αντιβραχίου, η ο-π και η πλάγια προβολή καρπού πρέπει να είναι ορθογωνιακές. Για το λόγο αυτό, το εξεταζόμενο άκρο και στις δύο προβολές θα πρέπει να βρίσκεται σε ουδέτερη θέση (neutral position), δηλ. στο μέσο της στροφής του αντιβραχίου μεταξύ του πλήρους πρηνισμού και του πλήρους υπτιασμού. Για να επιτευχθεί αυτή η θέση στην ο-π προβολή καρπού, το άνω άκρο πρέπει να είναι σε θέση 90°-90°, όπως λέγεται, δηλαδή με τον καρπό, τον αγκώνα και τον ώμο στο ίδιο ύψος και με 90° απαγωγή του βραχιονίου και 90° κάμψη στον αγκώνα (Εικόνα 3.7). Όταν η ακτινογραφία ληφθεί σε ουδέτερη θέση, τότε η στυλοειδής απόφυση της ωλένης προβάλλει στην παρυφή της κεφαλής της ωλένης και η σκιερή γραμμή της αύλακας του τένοντα του ωλένιου εκτείνοντα του καρπού αναδεικνύεται κερκιδικά του μέσου της στυλοειδούς απόφυσης της ωλένης (Εικόνα 3.8, Levis κ.συν. 2002).
Εικόνα 3.8. Η ο-π ακτινογραφία καρπού έχει γίνει σε ουδέτερη θέση όταν η αύλακα του τένοντα του ωλένιου εκτείνοντα του καρπού (βέλος) αναδεικνύεται κερκιδικά του μέσου της στυλοειδούς απόφυσης της ωλένης.
10.Ποια οστά αναδεικνύονται στην πλάγια ακτινογραφία καρπού και ποιες οι σχετικές θέσεις τους;
Στη φυσιολογική πλάγια ακτινογραφία καρπού (Εικόνα 3.9), τo μηνοειδές (1) αναγνωρίζεται μέσα στην κοιλότητα της περιφερικής κερκίδας, ενώ στην περιφερική ημισελινοειδή του κοιλότητα εφαρμόζει σταθερά επικεντρωμένη η στρογγυλή κεφαλή του κεφαλωτού (2). Μπροστά από το κεφαλωτό βρίσκεται το σκαφοειδές (3), του οποίου το μεν κεντρικό τριτημόριο συμπροβάλλεται με το μηνοειδές, το δε περιφερικό τριτημόριο με το πισοειδές (4). Η γωνία που σχηματίζουν οι επιμήκεις άξονες του σκαφοειδούς και του μηνοειδούς (σκαφομηνοειδής γωνία) φυσιολογικά κυμαίνεται μεταξύ 30° και 60°.
Εικόνα 3.9. Πλάγια ακτινογραφία καρπού: βασική ακτινοανατομία και κριτήριο αξιολόγησης της στροφής.
11.Ποιο κριτήριο αξιολόγησης υποδηλώνει μια πλάγια ακτινογραφία καρπού σε ουδέτερη θέση;
Σε μια πλάγια ακτινογραφία καρπού σε ουδέτερη θέση (Εικόνα 3.9), η παλαμιαία παρυφή του πισοειδούς θα πρέπει να προβάλλει στο μέσο μεταξύ της παλαμιαίας παρυφής του κεφαλωτού και της παλαμιαίας παρυφής του σκαφοειδούς (Yang κ.συν. 1997). Όταν η παλαμιαία παρυφή του πισοειδούς προβάλλει εκτός αυτών των ορίων, σημαίνει πως ο καρπός δεν είχε τοποθετηθεί σε επακριβώς πλάγια θέση με σημαντικές επιπτώσεις, π.χ. στη λήψη αποφάσεων για τη θεραπευτική αντιμετώπιση ενός κατάγματος Colles (Zanetti κ.συν. 2001).
12.Γιατί είναι χρήσιμη η ανάδειξη των μαλακών μορίων στην πλάγια ακτινογραφία καρπού;
Στην πλάγια ακτινογραφία καρπού, τα μαλακά μόρια θα πρέπει να αναδεικνύονται ικανοποιητικά ώστε να είναι δυνατή η αναγνώριση οιδήματος των μαλακών μορίων που μπορεί να υποδηλώνει σημαντική κάκωση που δεν μπορεί να ανιχνευθεί αλλιώς. Χρήσιμο ακτινολογικό σημείο είναι ο λιπώδης ιστός που αναγνωρίζεται ως γραμμική διαύγαση στην παλαμιαία επιφάνεια του περιφερικού άκρου της κερκίδας και της ωλένης κάτω από τον τετράγωνο πρηνιστή μυ (Moosikasuwan 2007). Σε περίπτωση τραυματισμού, ο λιπώδης ιστός ασαφοποιείται και μετατοπίζεται.
13.Τι είναι το κάταγμα Colles;
Το κάταγμα Colles αποτελεί ένα από τα πιο από τα πλέον συχνά στο ανθρώπινο σώμα. Πρόκειται για εξωαρθρικό εγκάρσιο κάταγμα της κάτω επίφυσης της κερκίδας με ραχιαία παρεκτόπιση του περιφερικού τμήματος του κατάγματος που προκαλεί χαρακτηριστική παραμόρφωση δίκην ράχεως πιρουνιού. Πολλές φορές συνυπάρχει κάταγμα της στυλοειδούς απόφυσης της ωλένης. Συνήθως προκαλείται μετά από πτώση στην παλάμη με το χέρι να βρίσκεται σε έκταση. Συμβαίνει συνήθως σε άτομα ηλικίας άνω των 40 και είναι συχνό στις γυναίκες διότι συνδέεται με την οστεοπόρωση. Η σημασία της ικανοποιητικής τοποθέτησης και της σωστής τεχνικής είναι εξαιρετικά σημαντική για την υπεύθυνη αξιολόγηση και αντιμετώπιση του κατάγματος (Εικόνα 3.10).
Εικόνα 3.10. Κάταγμα Colles σε ο-π και πλάγιες ακτινογραφίες καρπού: οι ακτινογραφίες στην αριστερή στήλη δεν είναι τεχνικά ικανοποιητικές ενώ οι ακτινογραφίες στην δεξιά στήλη δείχνουν το ίδιο κάταγμα με τον ασθενή σωστά τοποθετημένο (© 1994 Κουμαριανός Δ.).
14.Ποιοι είναι οι κύριοι στόχοι του ακτινολογικού ελέγχου του αντιβραχίου σε περίπτωση κάκωσης;
Οι κύριοι στόχοι του ακτινολογικού ελέγχου του αντιβραχίου σε περίπτωση κάκωσης, αφορούν κυρίως στη λήψη ορθογωνιακών προβολών ολόκληρου του αντιβραχίου:
•Τα κατάγματα της διάφυσης των οστών του αντιβράχιου αφορούν συνήθως και τα δύο οστά και σπανιότερα μόνο την κερκίδα ή την ωλένη. Προκαλούνται είτε από έμμεση βία (πτώση πάνω στην παλάμη) είτε από άμεση πλήξη πάνω στο αντιβράχιο. Επειδή πάνω στα οστά δρούν πολλοί μύες (υπτιαστές - πρηνιστές) και προς διάφορες κατευθύνσεις, τα κατάγματα συνήθως συνοδεύονται και από κάποιο συνδυασμό παρεκτόπισης, κυρίως στροφικό και γωνιώδη. Ο συνδυασμός της προσθιοπίσθιας και της πλάγιας ακτινογραφίας βοηθάει στον εντοπισμό της παρεκτόπισης.
•Στις ακτινογραφίες του αντιβράχιου θα πρέπει να περιλαμβάνονται και οι δύο αρθρώσεις, επειδή κάταγμα σε ένα από τα οστά του αντιβράχιου δεν αποκλείει κάκωση στον αγκώνα ή στην κάτω κερκιδωλενική άρθρωση (Sheehan κ.συν. 2013). Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν το κάταγμα του άνω τριτημορίου της ωλένης με εξάρθρημα της κεφαλής της κερκίδας (κάταγμα-εξάρθρημα Monteggia) και το κάταγμα του κάτω τριτημορίου της κερκίδας με εξάρθρημα του κάτω άκρου της ωλένης (κάταγμα-εξάρθρημα Galeazzi) (Εικόνα 3.11).
Εικόνα 3.11. Aριστερά: προσθιοπίσθια και πλάγια ακτινογραφία αντιβράχιου τραυματισμένου ασθενούς: κάταγμα του άνω τριτημορίου της ωλένης (1) με εξάρθρημα της κεφαλής της κερκίδας (2) (κάταγμα-εξάρθρημα Monteggia). Το κάταγμα της ωλένης αναγνωρίζεται συνήθως εύκολα, ενώ δυσκολίες παρουσιάζει η αναγνώριση του εξαρθρήματος της κεφαλής της κερκίδας. Συνήθως στην πλάγια ακτινογραφία φαίνεται διαταραγμένη η σχέση της κερκίδας με την τροχιλία του βραχιόνιου, ενώ αναγνωρίζεται και η παλαμιαία παρεκτόπιση της κεφαλής της κερκίδας. Για το λόγο αυτό, σε κάθε κάταγμα στο άνω τριτημόριο της ωλένης με γωνίωση, θα πρέπει να γίνεται ακτινολογικός έλεγχος για εξάρθρημα της κεφαλής της κερκίδας. Δεξιά: προσθιοπίσθια και πλάγια ακτινογραφία αντιβράχιου τραυματισμένου ασθενούς: κάταγμα του κάτω τριτημορίου της κερκίδας (1) με εξάρθρημα του κάτω άκρου της ωλένης (2) (κάταγμα-εξάρθρημα Galeazzi). Το κάταγμα της κερκίδας αναγνωρίζεται συνήθως εύκολα, ενώ η αναγνώριση του εξαρθρήματος του κάτω άκρου της ωλένης μπορεί να παρουσιάζει δυσκολίες. Για το λόγο αυτό, σε κάθε κάταγμα στο κάτω τριτημόριο της κερκίδας πρέπει να γίνεται ακτινολογικός έλεγχος για εξάρθημα του κάτω άκρου της ωλένης. Για την ανάδειξη τραυματικού υπεξαρθρήματος ή εξαρθρήματος της κάτω κερκιδωλενικής διάρθρωσης απαιτούνται τεχνικά άριστες πλάγιες ακτινογραφίες καρπού (© 1999 Κουμαριανός Δ.).
15.Με βάση ποιο κριτήριο αξιολόγησης ελέγχεται η σχετική θέση του καρπού και του αγκώνα σε μια πλάγια ακτινογραφία αγκώνα;
Σε μια ικανοποιητική πλάγια ακτινογραφία αγκώνα, θα πρέπει να σχηματίζονται 3 ομόκεντροι κύκλοι που σχηματίζουν το έσω όριο της τροχιλίας, ο κόνδυλος του βραχιονίου, και η αύλακα της τροχιλίας. Κακή τοποθέτηση του σχετικού ύψους του καρπού ή του ώμου προβάλλουν τους 3 κύκλους σαν ξεχωριστούς (Εικόνα 3.12).
Εικόνα 3.12. Έλεγχος της σχετικής θέσης του καρπού και του ώμου στην πλάγια ακτινογραφία αγκώνα: α) Σε μια ικανοποιητική πλάγια ακτινογραφία αγκώνα θα πρέπει να σχηματίζονται 3 ομόκεντροι κύκλοι που σχηματίζουν η τροχιλία, ο κόνδυλος του βραχιονίου, και η αύλακα της τροχιλίας. Σε αυτή την περίπτωση ο κόνδυλος και τα δύο χείλη της τροχιλίας (έσω όριο - αύλακα) στην ακτινογραφία απέχουν πολύ λίγο μεταξύ τους (τόσο ώστε σχεδόν να μην διακρίνονται). β) Αν ο κόνδυλος και τα δύο χείλη της τροχιλίας (έσω όριο - αύλακα) στην ακτινογραφία, αναγνωρίζονται και διαφοροποιούνται ως προς τον άξονα του αντιβραχίου, ο καρπός ήταν ψηλότερα ή χαμηλότερα ως προς το επίπεδο που ορίζουν ώμος – αγκώνας κατά τη τοποθέτηση του αγκώνα στη πλάγια προβολή. γ) Αν ο κόνδυλος και τα δύο χείλη της τροχιλίας (έσω όριο - αύλακα) στην ακτινογραφία αναγνωρίζονται και διαφοροποιούνται ως προς τον άξονα του βραχιονίου, ο ώμος ήταν ψηλότερα ή χαμηλότερα κατά την τοποθέτηση του αγκώνα στην πλάγια προβολή ως προς το επίπεδο που ορίζουν αγκώνας – καρπός (© 1999 Κουμαριανός Δ.).
16.Ποια η σημασία ικανοποιητικής ανάδειξης του πρόσθιου και του οπίσθιου λιπώδη ιστού στην πλάγια ακτινογραφία αγκώνα;
Στην πλάγια ακτινογραφία αγκώνα, θα πρέπει να αναδεικνύονται ικανοποιητικά οπωσδήποτε ο πρόσθιος και ο οπίσθιος λιπώδης ιστός (Εικόνα 3.13). Κάθε ενδοαρθρική πίεση σε περιπτώσεις κατάγματος του αγκώνα ή φλεγμονής, μπορεί να υπερνικήσει την ενδογενή επιφανειακή τάση της άρθρωσης και να προκαλέσει μετατόπιση του πρόσθιου ή/και του οπίσθιου λιπώδους ιστού προς τα άνω (θετικό σημείο του προσθιοπίσθιου λιπώδους ιστού, Goswami 2002). Σε περίπτωση κάκωσης, το θετικό σημείο του πρόσθιου ή/και οπίσθιου λιπώδους ιστού στις πλάγιες ακτινογραφίες είναι ισχυρή ένδειξη κατάγματος, για την ανάδειξή του οποίου μπορεί να χρειαστούν άλλες προβολές. Για την ικανοποιητική μελέτη των λιπωδών ιστών, ο αγκώνας θα πρέπει να βρίσκεται σε κάμψη, επειδή όταν ο αγκώνας είναι σε έκταση, ο οπίσθιος λιπώδης ιστός μετατοπίζεται κεντρικά και πίσω από τον ωλεκρανικό βόθρο.
Εικόνα 3.13. Θέση του πρόσθιου και του οπίσθιου λιπώδους ιστού σε φυσιολογικό αγκώνα (αριστερά). Αγκώνας με κάκωση: προς τά άνω μετατόπιση του πρόσθιου/οπίσθιου λιπώδους ιστού (δεξιά) (© 1999 Κουμαριανός Δ.).
3.3. ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Οι παρακάτω δραστηριότητες θα σε βοηθήσουν να συνδέσεις τις γνώσεις σου με την κλινική πράξη και θα σε βοηθήσουν σημαντικά να ενδυναμώσεις την κατανόηση πολλών εννοιών αυτής της ενότητας. Ιδιαίτερα θα πρέπει να εξασκηθείς στην τοποθέτηση των παρακάτω θέσεων είτε πάνω σου είτε πάνω σε κάποιον άλλο σε συνεργασία με τον εκπαιδευτή σου στο εργαστήριο. Θα πρέπει να μπορείς να εκτελείς όλες τις κινήσεις με ευκολία, χωρίς καθυστέρηση και με την σωστή σειρά. Βάλε ένα σημάδι δίπλα σε κάθε στόχο που συμπληρώνεις με επιτυχία.
1.Να τοποθετείς σωστά στο διαφανοσκόπιο ακτινογραφίες του άνω άκρου.
2.Να αναγνωρίζεις και να περιγράφεις τα κύρια ακτινοανατομικά μόρια οστών και αρθρώσεων σε ακτινογραφίες του άνω άκρου
3.Να σχεδιάζεις τη βασική ακτινοανατομία μιας πλάγιας ακτινογραφίας καρπού (το σχήμα να περιλαμβάνει την κερκίδα, το μηνοειδές, το κεφαλωτό, το σκαφοειδές, το πισοειδές, την σκαφομηνοειδή γωνία και τις γραμμές που δηλώνουν το κριτήριο αξιολόγησης της στροφής).
4.Να αναγνωρίζεις τους παρακάτω λιπώδεις ιστούς:
(__) Το λιπώδη ιστό του τετράγωνου πρηνιστή μυ στην πλάγια ακτινογραφία καρπού.
(__) Τον πρόσθιο και τον οπίσθιο λιπώδη ιστό στην πλάγια ακτινογραφία αγκώνα.
5.Να επιδεικνύεις τον τρόπο λήψης ορθογωνιακών προβολών στον ακτινογραφικό έλεγχο του καρπού με τον καρπό σε ουδέτερη θέση.
6.Να επιδεικνύεις και να εκτελείς πάνω σου ή σε άλλο φοιτητή τις παρακάτω προβολές.
Εκτέλεσε και περιέγραψε όλα τα βήματα (προετοιμασία, τοποθέτηση, επικέντρωση), από τη στιγμή που θα πάρεις το παραπεμπτικό μέχρι που θα κάνεις την έκθεση (μπορείς να παραλείψεις την αφαίρεση των ρούχων).
(__) Ο-π προβολή άκρας χειρός.
(__) Πρόσθια λοξή προβολή άκρας χειρός.
(__) Ο-π προβολή δακτύλου.
(__) Πλάγια προβολή δακτύλου.
(__) Π-ο προβολή αντίχειρα.
(__) Ο-π προβολή αντίχειρα.
(__) Πλάγια προβολή αντίχειρα.
(__) Ο-π προβολή καρπού.
(__) Πλάγια προβολή καρπού.
(__) Π-ο προβολή αντιβραχίου.
(__) Πλάγια προβολή αντιβραχίου.
(__) Π-ο προβολή αγκώνα.
(__) Πλάγια προβολή αγκώνα.
(__) Π-ο προβολή βραχιονίου.
(__) Πλάγια προβολή βραχιονίου.
7.Να επιδεικνύεις και να εκτελείς σε άλλο φοιτητή τις παρακάτω προβολές:
(__) Π-ο προβολή άκρας χειρός σε ασθενή που δεν μπορεί να εκτείνει τα δάχτυλα του.
(__) Πλάγια προβολή αγκώνα σε τραυματία.
(__) Π-ο προβολή βραχιονίου σε τραυματία.
(__) Πλάγια προβολή βραχιονίου σε τραυματία.
8.Να τροποποιείς κατάλληλα τους παράγοντες έκθεσης για μια ακτινογραφία με υγρό και ξηρό γύψο.
9.Χρησιμοποιώντας τις ο-π ακτινογραφίες καρπού που θα σου δώσει ο εκπαιδευτής σου, να μπορείς να εφαρμόσεις το κριτήριο αξιολόγησης της οδέτερης θέσης και να προτείνεις τις κατάλληλες διορθωτικές κινήσεις.
10.Χρησιμοποιώντας τις πλάγιες ακτινογραφίες καρπού που θα σου δώσει ο εκπαιδευτής σου, να μπορείς να εφαρμόσεις το κριτήριο αξιολόγησης της οδέτερης θέσης και να προτείνεις τις κατάλληλες διορθωτικές κινήσεις.
11.Χρησιμοποιώντας τις πλάγιες ακτινογραφίες αγκώνα που θα σου δώσει ο εκπαιδευτής σου, να μπορείς να εφαρμόσεις το κριτήριο αξιολόγησης της σχετικής θέσης του καρπού και του αγκώνα και να προτείνεις τις κατάλληλες διορθωτικές κινήσεις.
12.Χρησιμοποιώντας τις ακτινογραφίες που θα σου δώσει ο εκπαιδευτής σου, να μπορείς να εφαρμόσεις τα κριτήρια αξιολόγησης και να προτείνεις τις κατάλληλες διορθωτικές κινήσεις.
13.Χρησιμοποιώντας τις ακτινογραφίες που θα σου δώσει ο εκπαιδευτής σου, να αναγνωρίζεις και να δικαιολογείς ποιες ακτινογραφίες είναι αποδεκτές από απόψεως παραγόντων έκθεσης, ποιες είναι υποεκτεθειμένες και ποιες είναι υπερεκτεθειμένες.
14.Χρησιμοποιώντας τις ακτινογραφίες που θα σου δώσει ο εκπαιδευτής σου, να αναγνωρίζεις ποιες ακτινογραφίες έχουν γίνει με χαμηλά kVp και ποιες ακτινογραφίες έχουν γίνει με υψηλά kVp.
15.Χρησιμοποιώντας τις ακτινογραφίες που θα σου δώσει ο εκπαιδευτής σου, να αναγνωρίζεις και να δικαιολογείς ποιες ακτινογραφίες είναι αποδεκτές από τεχνικής απόψεως και ποιες χρειάζονται επανάληψη. Στις τελευταίες, να αναπτύσσεις και να δικαιολογείς τις κατάλληλες διορθωτικές κινήσεις.
16.Αν υπάρχει κατάλληλο ομοίωμα, πραγματοποίησε την προβολή που θα σου υποδείξει ο εκπαιδευτής σου.
17.Χρησιμοποίησε το παρακάτω μαθησιακό αντικείμενο "Ακτινολογικές προβολές άνω άκρου: επικεντρώσεις" για να μάθεις τις επικεντρώσεις για τις βασικές προβολές του άνω άκρου με χρήση των flashcards του Quizlet.
3.4. ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΡΟΒΟΛΩΝ ΑΝΩ ΑΚΡΟΥ
1.Για την ακτινολογική ανάδειξη των κακώσεων του ερειστικού συστήματος θα πρέπει οπωσδήποτε να λαμβάνονται ορθογωνιακές προβολές, δηλαδή: 1. Π-ο προβολή, 2. Λοξή προβολή, 3. Πλάγια προβολή.
A. 1 και 2.
B. 1 και 3.
Γ. 2 και 3.
Δ. 1, 2 και 3.
2.Η π-ο προβολή αντιβραχίου λαμβάνεται:
A. με το άκρο χέρι σε θέση πλήρους υπτιασμού.
B. με το άκρο χέρι σε θέση πλήρους πρηνισμού.
Γ. με το άκρο χέρι σε ουδέτερη θέση.
Δ. με τον αγκώνα σε κάμψη.
3.Πoιο από τα παρακάτω δεν ισχύει κατά την ο-π προβολή καρπού;
A. Ο αγκώνας είναι σε κάμψη 90°.
B. Τα δάχτυλα είναι σε έκταση.
Γ. Η επικέντρωση γίνεται μεταξύ των στυλοειδών αποφύσεων.
Δ. Τα στοιχεία θα πρέπει να επιτρέπουν την μελέτη των οστών και των μαλακών μορίων.
4.Για τη μείωση της προβολικής απόστασης του καρπού σε μια ο-π προβολή καρπού:
A. τα δάχτυλα κάμπτονται ελαφρά.
B. τα δάχτυλα εκτείνονται.
Γ. ο αντίχειρας απάγεται.
Δ. ο αντίχειρας προσάγεται.
5.Ποιο από τα παρακάτω δεν ισχύει κατά την πλάγια προβολή αγκώνα;
A. Ο αγκώνας και ο ώμος βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο.
B. Ο αγκώνας κάμπτεται σε ορθή γωνία.
Γ. Οι επικόνδυλοι του βραχιονίου είναι παράλληλοι με την κασέτα.
Δ. Η επικέντρωση γίνεται στην παρακονδύλια απόφυση.
6.Ποιο σημείο του σώματος θα πρέπει να ακτινογραφηθεί σε περίπτωση υποψίας κάκωσης του σκαφοειδούς;
A. Ο καρπός.
B. Το άκρο χέρι.
Γ. Ο αγκώνας.
Δ. Ο ώμος.
7.Στην πλάγια προβολή καρπού είναι σημαντικός(η):
A. ο πρηνισμός του άκρου.
B. η κάμψη των δαχτύλων.
Γ. η έκταση των δαχτύλων.
Δ. η συμπροβολή των στυλοειδών αποφύσεων.
8.Ποιο από τα παρακάτω δεν ισχύει κατά την ο-π προβολή άκρας χειρός;
A. Η παλαμιαία επιφάνεια τοποθετείται σε επαφή με τον υποδοχέα εικόνας.
B. Τα δάχτυλα διαχωρίζονται ελαφρά.
Γ. Η κεντρική ακτίνα διέρχεται από την καρπομετακάρπια διάρθρωση.
Δ. Το βραχιόνιο ακουμπάει πλήρως πάνω στο τραπέζι.
9.Στην πλάγια προβολή καρπού η __________ επιφάνεια του αντιβραχίου ακουμπάει πλήρως πάνω στον υποδοχέα εικόνας.
A. πρόσθια
B. οπίσθια
Γ. έσω
Δ. έξω
10.Κατά τον πρηνισμό του αντιβραχίου:
A. η κερκίδα στρέφεται γύρω από την ωλένη.
B. τα οστά φέρονται σε χιασμό.
Γ. η κίνηση εκτελείται από κοινού από την άνω και κάτω κερκιδωλενική διάρθρωση.
Δ. όλα τα παραπάνω.
11.Για την π-ο προβολή αντιβραχίου, το άκρο χέρι τοποθετείται:
A. σε ωλένια απόκλιση.
B. σε κερκιδική απόκλιση.
Γ. σε πρηνισμό.
Δ. σε υπτιασμό.
12.Για τον αντίχειρα, η ο-π προβολή άκρας χειρός είναι:
A. ο-π προβολή.
B. π-ο προβολή.
Γ. λοξή προβολή.
Δ. πλάγια προβολή.
13.Στην π-ο προβολή του αντίχειρα, το χέρι τοποθετείται σε θέση πλήρους:
A. έσω στροφής.
B. έξω στροφής.
14.Για τον ακτινολογικό έλεγχο του δείκτη με πλάγια προβολή, το άκρο χέρι πρέπει να τοποθετηθεί με το _______ χείλος του αντιβραχίου σε επαφή με τον υποδοχέα εικόνας.
A. κερκιδικό
B. ωλένιο
15.Για τον ακτινολογικό έλεγχο του μέσου δακτύλου με πλάγια προβολή, το άκρο χέρι πρέπει να τοποθετηθεί με το _______ χείλος του αντιβραχίου σε επαφή με τον υποδοχέα εικόνας.
A. κερκιδικό
B. ωλένιο
16.Για τον ακτινολογικό έλεγχο του παράμεσου με πλάγια προβολή, το άκρο χέρι πρέπει να τοποθετηθεί με το _______ χείλος του αντιβραχίου σε επαφή με τον υποδοχέα εικόνας.
A. κερκιδικό
B. ωλένιο
17.Για τον ακτινολογικό έλεγχο του μικρού δακτύλου με πλάγια προβολή, το άκρο χέρι πρέπει να τοποθετηθεί με το _______ χείλος του αντιβραχίου σε επαφή με τον υποδοχέα εικόνας.
A. κερκιδικό
B. ωλένιο
18.Στην πλάγια ακτινογραφία καρπού, για να επιτευχθεί στροφή και της ωλένης ο ασθενής θα πρέπει να στρέψει και το βραχιόνιο του.
A. Σωστό
B. Λάθος
19.Η επικέντρωση στην ο-π προβολή άκρας χειρός γίνεται:
A. στην κεντρική μεσοφαλαγγική διάρθρωση.
B. στην περιφερική μεσοφαλαγγική διάρθρωση.
Γ. στη μετακαρπιοφαλαγγική διάρθρωση.
Δ. στις καρπομετακάρπιες διαρθρώσεις.
20.Στην π-ο προβολή αγκώνα, το άκρο χέρι βρίσκεται:
A. σε πρηνισμό.
B. σε υπτιασμό.
Γ. σε ουδέτερη θέση.
Δ. σε πρηνισμό ή σε υπτιασμό.
21.Στην πλάγια προβολή αγκώνα, βραχιόνιο και αντιβράχιο σχηματίζουν γωνία:
A. 45°.
B. 60°.
Γ. 90°.
Δ. 180°.
22.Το αντιβράχιο δεν ελέγχεται με ο-π προβολή επειδή:
A. η θέση αυτή είναι άβολη για τον ασθενή.
B. η κερκίδα και ωλένη χιάζονται.
Γ. η κερκίδα και ωλένη συμπροβάλλονται πλήρως.
Δ. είναι επικίνδυνη σε τραυματισμένο ασθενή.
23.Η π-ο και η πλάγια προβολή αντιβραχίου θα πρέπει οπωσδήποτε να περιλαμβάνουν την άρθρωση του αγκώνα και του καρπού.
A. Σωστό.
B. Λάθος.
24.Κατά την π-ο προβολή βραχιονίου, η γραμμή των επικονδύλων:
A. θα πρέπει να είναι κάθετη στο φιλμ.
B. θα πρέπει να είναι παράλληλη με το φιλμ.
Γ. θα πρέπει να σχηματίζει γωνία 45° με το φιλμ.
25.Στην πρόσθια λοξή προβολή άκρας χειρός, οι μετακαρπιοφαλαγγικές αρθρώσεις σχηματίζουν γωνία:
A. 10°.
B. 20°.
Γ. 30°.
Δ. 45°.
Οι ερωτήσεις 26-29 αναφέρονται στην παρακάτω εικόνα:
Εικόνα 3.14. (© 1999 Κουμαριανός Δ.).
26.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στο μετακάρπιο; __________
27.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στο σησαμοειδές; __________
28.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στην ονυχοφόρο φάλαγγα; __________
29.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στη μετακαρπιοφαλαγγική διάρθρωση; __________
Οι ερωτήσεις 30-33 αναφέρονται στην παρακάτω εικόνα:
Εικόνα 3.15. (© 1999 Κουμαριανός Δ.).
30.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στην κεφαλή του πέμπτου μετατακαρπίου; __________
31.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στην κεντρική φάλαγγα; __________
32.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στα οστά του καρπού; __________
33.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στην ωλένη; __________
Οι ερωτήσεις 34-35 αναφέρονται στην παρακάτω εικόνα:
Εικόνα 3.16. (© 1999 Κουμαριανός Δ.).
34.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στην περιφερική μεσοφαλαγγική διάρθρωση; __________
35.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στη μετακαρπιοφαλαγγική διάρθρωση; __________
Οι ερωτήσεις 36-39 αναφέρονται στην παρακάτω εικόνα:
Εικόνα 3.17. (© 1999 Κουμαριανός Δ.).
36.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στο πρώτο μετακάρπιο; __________
37.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στο μείζον πολύγωνο; __________
38.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στην πολυγωνομετακάρπια διάρθρωση; __________
39.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στην καρπομετακάρπια διάρθρωση; __________
Οι ερωτήσεις 40-46 αναφέρονται στην παρακάτω εικόνα:
Εικόνα 3.18. (© 1999 Κουμαριανός Δ.).
40.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στο σκαφοειδές; __________
41.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στο κεφαλωτό; __________
42.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στο μείζον πολύγωνο; __________
43.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στο έλασσον πολύγωνο; __________
44.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στο μηνοειδές; __________
45.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στο αγκιστρωτό; __________
46.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στο πισοειδές; __________
Οι ερωτήσεις 47-50 αναφέρονται στην παρακάτω εικόνα:
Εικόνα 3.19. (© 1999 Κουμαριανός Δ.).
47.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στην κερκίδα; __________
48.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στην ωλένη; __________
49.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στην κεφαλή της κερκίδας; __________
50.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στο ωλέκρανο; __________
Οι ερωτήσεις 51-54 αναφέρονται στην παρακάτω εικόνα:
Εικόνα 3.20. (© 1999 Κουμαριανός Δ.).
51.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στην παρακονδύλιο απόφυση; __________
52.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στην παρατροχίλιο απόφυση; __________
53.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στην κεφαλή της κερκίδας; __________
54.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στο κερκιδικό όγκωμα; __________
Οι ερωτήσεις 55-58 αναφέρονται στην παρακάτω εικόνα:
Εικόνα 3.21. (© 1999 Κουμαριανός Δ.).
55.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στο ωλέκρανο; __________
56.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στην αύλακα της τροχιλίας; __________
57.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στην κορωνοειδή απόφυση; __________
58.Ποιος αριθμός αντιστοιχεί στην κεφαλή της κερκίδας; __________
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ
Ερωτηματολόγιο Αυτοαξιολόγησης Ανατομίας Άνω Άκρου
1. Δ
2. Β
3. Γ
4. Γ
5. Β
6. Γ
7. Α
8. Β
9. Α
10. Β
11. Γ
12. Γ
13. Δ
14. Γ
15. Γ
16. Β
17. Γ
18. Γ
19. Γ
20. Β
21. Γ
22. Α
23. Α
24. Β
25. Γ
26. Β
27. Β
28. Β
29. Β
30. Γ
31. Α
32. Γ
33. Β
34. Β
35. Γ
36. Β
37. Δ
38. Γ
39. Β
40. Γ
41. Β
42. Δ
43. Α
44. Γ
45. Α
46. Α
47. Δ
48. 10
49. 9
50. 4
51. 1
52. 3
53. 11
54. 13
55. 6
56. 2
57. 2
58. 1
59. 5
60. 7
61. 6
62. 8
63. 2
Ερωτηματολόγιο Αυτοαξιολόγησης Προβολών Άνω Άκρου
1. Β
2. Α
3. Β
4. Α
5. Γ
6. Α
7. Δ
8. Γ
9. Γ
10. Δ
11. Δ
12. Γ
13. Α
14. Α
15. Α
16. Β
17. Β
18. Α
19. Γ
20. Β
21. Γ
22. Β
23. Α
24. Β
25. Δ
26. 5
27. 8
28. 1
29. 4
30. 4
31. 3
32. 7
33. 9
34. 2
35. 6
36. 5
37. 7
38. 6
39. 6
40. 1
41. 7
42. 5
43. 6
44. 2
45. 8
46. 4
47. 4
48. 5
49. 3
50. 2
51. 2
52. 9
53. 4
54. 12
55. 5
56. 3
57. 7
58. 8
ΠΗΓΕΣ ΕΙΚΟΝΩΝ
Εικόνα 3.1, Εικόνα 3.2, Εικόνα 3.3, Εικόνα 3.4, Εικόνα 3.5, Εικόνα 3.6, Εικόνα 3.7, Εικόνα 3.10, © Κουμαριανός, Δ. (1994). Άτλας Ακτινολογικών Προβολών και Ακτινοανατομίας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, χρήση μετά από έγγραφη άδεια. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή των παραπάνω εικόνων, με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή περιληπτικά, στο πρωτότυπο ή σε μετάφραση ή άλλη διασκευή χωρίς γραπτή άδεια του δημιουργού. Copyright © All Rights Reserved.
Εικόνα 3.8, Εικόνα 3.9, © Κουμαριανό Δημήτρη διαθέσιμο με άδεια CC BY-NC-ND.
Εικόνα 3.11, Εικόνα 3.12, Εικόνα 3.13, Εικόνα 3.14, Εικόνα 3.15, Εικόνα 3.16, Εικόνα 3.17, Εικόνα 3.18, Εικόνα 3.19, Εικόνα 3.20, Εικόνα 3.21, © Κουμαριανός Δ., 1999, Κουμαριανός, Δ. (1999). Ακτινογραφική Ανατομία & Προβολές. Αθήνα, χρήση μετά από έγγραφη άδεια. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή των παραπάνω εικόνων, με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή περιληπτικά, στο πρωτότυπο ή σε μετάφραση ή άλλη διασκευή χωρίς γραπτή άδεια του δημιουργού. Copyright © All Rights Reserved.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Goswami, G. K. (2002). The Fat Pad Sign. Radiology, 222(2), 419-420. doi: 10.1148/radiol.2222000365
Jedlinski, A., Kauer, J. M., & Jonsson, K. (1995). X-ray evaluation of the true neutral position of the wrist: the groove for extensor carpi ulnaris as a landmark. J Hand Surg Am, 20(3), 511-512. doi: 10.1016/s0363-5023(05)80120-0
Levis, C. M., Yang, Z., & Gilula, L. A. (2002). Validation of the extensor carpi ulnaris groove as a predictor for the recognition of standard posteroanterior radiographs of the wrist. J Hand Surg Am, 27(2), 252-257. doi: 10.1053/jhsu.2002.31150
Moosikasuwan, J. B. (2007). The Pronator Quadratus Sign. Radiology, 244(3), 927-928. doi: 10.1148/radiol.2443042063
Naylor, E. (1963). When is a lateral not a lateral? Radiography, 29, 20-21. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/13937800
Sheehan, S. E., Dyer, G. S., Sodickson, A. D., Patel, K. I., & Khurana, B. (2013). Traumatic Elbow Injuries: What the Orthopedic Surgeon Wants to Know. Radiographics, 33(3), 869-888. doi: 10.1148/rg.333125176
Yang, Z., Mann, F. A., Gilula, L. A., Haerr, C., & Larsen, C. F. (1997). Scaphopisocapitate alignment: criterion to establish a neutral lateral view of the wrist. Radiology, 205(3), 865-869. doi: 10.1148/radiology.205.3.9393549
Zanetti, M., Gilula, L. A., Jacob, H. A. C., & Hodler, J. (2001). Palmar Tilt of the Distal Radius: Influence of Off-lateral Projectionβ€” Initial Observations1. Radiology, 220(3), 594-600. doi: 10.1148/radiol.2202001699
