Η εκτέλεση των ακτινογραφιών αποτελεί ίσως το δυσκολότερο αντικείμενο στην κλινική πράξη της Ακτινοτεχνολογίας. Ο νέος Τεχνολόγος Ακτινολόγος έρχεται αντιμέτωπος με έναν τεράστιο αριθμό όρων, εννοιών και απαιτούμενων δεξιοτήτων που παρουσιάζονται με ταχύ και συνεχόμενο ρυθμό μέσα σε πολύ περιορισμένο χρονικό διάστημα. Σκοπός αυτού του Οδηγού μελέτης είναι να διευκολύνει τη μαθησιακή διαδικασία και να βοηθήσει τον νέο επαγγελματία να αναπτύξει εύκολα τις κατάλληλες κλινικές δεξιότητες στις βασικές ακτινολογικές προβολές. Ο Οδηγός μπορεί να χρησιμοποιηθεί από φοιτητές ως βοήθημα στη μελέτη της Ακτινογραφικής Ανατομίας και των Προβολών, αλλά και ως ένα εργαλείο ουσιαστικής ανασκόπησης από επαγγελματίες στον χώρο της Ακτινολογίας.

Η μορφοποίηση του υλικού στον Οδηγό μελέτης είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες του μαθήματος «Ακτινοτεχνολογία ΙΙ» του τμήματος Ραδιολογίας - Ακτινολογίας του ΤΕΙ Αθήνας και είναι στενά συσχετισμένη με το κείμενο στο βιβλίο Κουμαριανός, Δ. (2013). Άτλας Ακτινολογικών Προβολών (3η εκδ.). Τόμος 1: Βασικές Προβολές. Αθήνα (www.eapeikonisi.gr/Atlas/) που χρησιμοποιείται στο μάθημα. Παρά ταύτα, ο Οδηγός μελέτης μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ανεξάρτητα ή με άλλο βιβλίο προβολών, ιδίως από όσους ενδιαφέρονται να κάνουν μια ουσιαστική ανασκόπηση. Ιδιαίτερα, συνιστώνται τα παρακάτω:

•Frank, E. D., Long, B. W., & Smith, B. J. (Eds.). (2011). Merrill’s Atlas of Radiographic Positions and Radiologic Procedures (12th ed.): Mosby.

•Bontrager, K. L., & Lampignano, J. P. (Eds.). (2014). Textbook of Radiographic Positioning and related anatomy (8th ed.): Mosby.

•Whitley, A. S., Sloane, C., Hoadley, G., Moore, A. D., & Alsop, C. W. (Eds.). (2005). Clark’s positioning in Radiography (12th ed.): Hodder Arnold Publication.

•Greathouse, J. S. (2006). Radiographic Positioning & Procedures: A Comprehensive Approach: Delmar.

Ο Οδηγός μελέτης αποτελείται από 11 κεφάλαια, τα οποία μπορούν να καλυφθούν σε ισάριθμες εργαστηριακές εβδομάδες μέσα σε ένα εξάμηνο. Στο πρώτο κεφάλαιο ο φοιτητής θα εξοικειωθεί με την ορολογία που χρησιμοποιείται για την περιγραφή των διαφόρων προβολών και την τοποθέτηση του ασθενούς. Τα επόμενα δέκα κεφάλαια του Οδηγού αναφέρονται στην τοποθέτηση, στην επικέντρωση, στους τεχνικούς παράγοντες, στη χρησιμότητα και στην αξιολόγηση των βασικών προβολών ακτινολογικής εξέτασης, του αναπνευστικού συστήματος (Κεφ.2), της κοιλίας (Κεφ.3), του άνω άκρου (Κεφ.4), της ωμικής ζώνης (Κεφ.5), του κάτω άκρου (Κεφ.6), της πυελικής ζώνης (Κεφ.7), της σπονδυλικής στήλης (Κεφ.8), των οστών του θώρακα (Κεφ.9) και του κρανίου (Κεφ.10 και 11).

Τα κεφάλαια παρουσίασης των βασικών προβολών (Κεφ.2-11), ακολουθούν συναφές σχήμα ανάπτυξης με συνοπτικό περιεχόμενο, τους σκοπούς, το σκεπτικό της ενότητας, τον οδηγό μελέτης των βιβλιογραφικών παραπομπών, πολλαπλά ερωτηματολόγια καθώς και διάφορες μαθησιακές δραστηριότητες. Σκοπός κάθε κεφαλαίου είναι ο φοιτητής να αποκτήσει τις απαιτούμενες γνώσεις και δεξιότητες για τον ακτινογραφικό έλεγχο του εξεταζόμενου συστήματος με τη βοήθεια:

•ερωτήσεων και απαντήσεων ανασκόπησης για να επανεξετάσει και να ελέγξει τους βασικούς όρους και έννοιες της ενότητας,

•ερωτηματολογίων πολλαπλής επιλογής και συμπλήρωσης στην ανατομία και τις προβολές για να αυτο-αξιολογήσει τις γνώσεις του,

•πολλαπλών μαθησιακών δραστηριοτήτων για να συνδέσει τις γνώσεις του με την εφαρμογή τους στην κλινική πράξη.

Για την κατοχύρωση ενός ερωτηματολογίου χρειάζεται η τελική βαθμολογία να είναι τουλάχιστον 75/100. Κάποιος που δεν θα σημειώνει επιτυχή απόδοση μεγαλύτερη του 75%, θα πρέπει να ανατρέξει στις σημειώσεις και στη μελέτη του και να επαναλάβει το τεστ στο ηλεκτρονικό βιβλίο μέχρι να επιτευχθεί αυτή η βάση. Αυτή η εξατομικευμένη προσέγγιση έχει ως αποτέλεσμα όλοι οι φοιτητές να φτάνουν στο ίδιο υψηλό επίπεδο δεξιοτήτων, ο καθένας όμως με τον ρυθμό που ο ίδιος μπορεί να αφομοιώσει το υλικό· ενώ στο παραδοσιακό σύστημα διδασκαλίας ο μαθησιακός χρόνος είναι σταθερός και κοινός σε όλους τους εκπαιδευόμενους, η χρήση των ηλεκτρονικών βιβλίων δίνει την ευκαιρία για την ανάπτυξη συστήματος μάθησης και αξιολόγησης τελειότητας (mastery learning). Οι περισσότεροι είναι σε θέση να μπορούν να αφομοιώσουν καθετί που θα διδαχτούν αν τους δοθεί ο ανάλογος χρόνος, οι ανάλογες συνθήκες και οι προαπαιτούμενες γνώσεις.

Για τις ανάγκες του μαθήματος «Ακτινοτεχνολογία ΙΙ» του τμήματος Ραδιολογίας - Ακτινολογίας του ΤΕΙ Αθήνας όπου θα χρησιμοποιηθεί ο Οδηγός μελέτης, κάθε θεματική ενότητα ολοκληρώνεται εντός μιας εβδομάδας και περιλαμβάνει την παρουσίαση της ανατομίας και των προβολών της εξεταζόμενης περιοχής, εργαστηριακές ασκήσεις τοποθέτησης, γραπτή και προφορική αξιολόγηση. Έτσι, το περιεχόμενο κάθε κεφαλαίου, όπως έχει ήδη περιγραφεί, συνήθως κατανέμεται σε τρία μέρη μέσα στην εβδομάδα με την εξής δομή:

•Πριν από την αρχή της κάθε ενότητας, ο φοιτητής θα πρέπει να διαβάσει την ανατομία της εξεταζόμενης περιοχής και τις εξεταζόμενες προβολές από τις σχετικές βιβλιογραφικές παραπομπές που αναφέρονται αναλυτικά στην αρχή κάθε κεφαλαίου στον Οδηγό μελέτης. Στο πρώτο μέρος κάθε ενότητας, ο φοιτητής μπορεί να συμπληρώσει το Ερωτηματολόγιο Αυτοαξιολόγησης της σχετικής ανατομίας. Μετά την παρουσίαση της ενότητας από τον υπεύθυνο καθηγητή, στα πλαίσια της ομαδο–συνεργατικής διδασκαλίας, ο φοιτητής θα πρέπει να μπορεί να βρει όλες τις απαντήσεις στις Ερωτήσεις Ανασκόπησης που έχει η ενότητα. Μετά την κατανόηση του υλικού, θα παρουσιάζει στην τάξη κάποιες από τις ερωτήσεις της ενότητας που θα του ζητήσει ο υπεύθυνος καθηγητής.

•Στο δεύτερο μέρος της ενότητας, γίνεται επίδειξη των προβολών και ακολουθεί εποπτευόμενη εργαστηριακή εξάσκηση στις μαθησιακές δραστηριότητες του Οδηγού. Η εργαστηριακή αξιολόγηση στοχεύει στη διαπίστωση από τον εκπαιδευτή ότι ο φοιτητής μπορεί να εφαρμόσει στην πράξη θεωρητικές γνώσεις και ότι έχει αποκτήσει τις κατάλληλες δεξιότητες στη δεδομένη πρακτική τεχνικής. Η εξέταση είναι προφορική και οι φοιτητές μπορούν να εξετάζονται είτε ατομικά είτε σε δυάδες, κυρίως στην προσομοίωση τοποθέτησης και στην αξιολόγηση ακτινογραφιών.

•Το τρίτο μέρος της ενότητας, περιλαμβάνει γραπτό τεστ στις προβολές και εργαστηριακή αξιολόγηση. Σε αυτήν την κατεύθυνση, το ερωτηματολόγιο για τις βασικές προβολές κάθε κεφαλαίου είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για να αυτο-αξιολογήσει τις γνώσεις του. Συνοπτικά, σε επίπεδο μαθησιακών δραστηριοτήτων, ο Οδηγός μελέτης υποστηρίζει ένα πρόγραμμα που τονίζει τη διδασκαλία των δεξιοτήτων με τον ορισμό στόχων που είναι παρατηρήσιμοι και τους οποίους γνωστοποιεί από την αρχή, ενώ με βάση την αρχή της ανατροφοδότησης προβλέπει περιόδους κατευθυνόμενης, ημικατευθυνόμενης και ελεύθερης εξάσκησης και ολοκληρώνει τη διδακτική πράξη με αυτοαξιολόγηση πολλαπλών τύπων.

Στον Οδηγό μελέτης γίνεται ιδιαίτερη προσπάθεια να αναγνωριστεί το ελάχιστο περιεχόμενο που πρέπει να μεταφερθεί στους φοιτητές μας ώστε να αποκτήσουν μια στέρεη γνώση της ειδικότητας, ενώ παράλληλα προσπαθεί να βοηθήσει τους φοιτητές να χρησιμοποιούν τις βασικές γνώσεις ως θεμέλιο για αυτοκατευθυνόμενη μάθηση, μάθηση που θα αντλούν από αξιόπιστες πηγές. Οι φοιτητές από μόνοι τους θα πρέπει να μάθουν πώς να μαθαίνουν, μιας και είναι δύσκολο να τα γνωρίζουμε όλα και έτσι δεν μπορούμε να τους διδάξουμε όλα όσα χρειάζεται να ξέρουν.