Η επιστημονική περιοχή -κατά άλλους ξεχωριστή επιστήμη- της Τεχνητής Νοημοσύνης πρωτοεμφανίστηκε ως διακριτός κλάδος ερευνητικής αναζήτησης τη δεκαετία του 1950. Σήμερα, έχοντας διανύσει μεγάλη απόσταση, έχοντας παράξει σημαντικότατα αποτελέσματα που έχουν συντελέσει καθοριστικά στην τεχνολογική πρόοδο αλλά και στην επαύξηση της γνώσης μας και του βαθμού κατανόησής μας για το πώς λειτουργεί ο κόσμος, αποτελεί διδακτικό αντικείμενο κορμού σε όλα τα προγράμματα σπουδών που πραγματεύονται, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, την επιστήμη της Πληροφορικής. Δεν είναι, όμως, σπάνιο το φαινόμενο να διδάσκεται και σε προγράμματα σπουδών εντελώς διαφορετικών επιστημών, όπως π.χ. γνωσιακών σπουδών, σπουδών ψυχολογίας κ.ά.

Είναι, επομένως, αυτονόητη η ανάγκη συμπερίληψης στο σύνολο των ηλεκτρονικών βιβλίων που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της δράσης «ΚΑΛΛΙΠΟΣ» και ενός βιβλίου με αντικείμενο την Τεχνητή Νοημοσύνη. Το βιβλίο αυτό, γραμμένο από την καλή συνάδελφο και φίλη Κατερίνα Γεωργούλη, Καθηγήτρια του Τμήματος Πληροφορικής του Τ.Ε.Ι. Αθήνας, κρατάτε στα χέρια σας.

Το βιβλίο είναι δομημένο σε επτά κεφάλαια. Στην αρχή, όπως συμβαίνει με σχεδόν κάθε βιβλίο που προορίζεται για να υποστηρίξει την εκπαιδευτική διαδικασία, υπάρχει μια εισαγωγή στα κύρια θέματα και στις βασικές έννοιες της τεχνητής νοημοσύνης. Το πρώτο κεφάλαιο αναφέρεται στα προβλήματα και στην επίλυσή τους με μεθόδους αναζήτησης, με έμφαση στην αναζήτηση με χώρο καταστάσεων. Το δεύτερο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο σε ένα κεντρικό μέρος της επιστημονικής περιοχής της τεχνητής νοημοσύνης, την αναπαράσταση γνώσης. Στο κεφάλαιο αυτό αναλύεται η έννοια της γνώσης και παρουσιάζονται οι βασικές λογικές και δομημένες μέθοδοι αναπαράστασης γνώσης. Το τρίτο κεφάλαιο αναφέρεται στα συστήματα κανόνων και ειδικότερα στα συστήματα παραγωγής. Το τέταρτο κεφάλαιο στρέφει την προσοχή μας σε ένα άλλο κεντρικό αντικείμενο της τεχνητής νοημοσύνης, τη μηχανική μάθηση και ιδιαίτερα την επαγωγική μάθηση. Το πέμπτο κεφάλαιο παρουσιάζει τον βασικό εκπρόσωπο των συστημάτων βασισμένων σε γνώση, δηλαδή τα έμπειρα συστήματα βασισμένα σε κανόνες. Στο έκτο κεφάλαιο συζητούνται οι βασικές αφηρημένες αρχιτεκτονικές των νοημόνων πρακτόρων, γίνεται αναφορά στα πολυπρακτορικά συστήματα και παρουσιάζονται εφαρμογές τους. Το βιβλίο κλείνει με το έβδομο και τελευταίο κεφάλαιο, το οποίο αναφέρεται σε μια από τις δημοφιλέστερες –αν όχι τη δημοφιλέστερη- και γνωστότερες στο ευρύ κοινό εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης, την επεξεργασία και κατανόηση φυσικής γλώσσας.

Το αντικείμενο της Τεχνητής Νοημοσύνης δεν εξαντλείται με τα παραπάνω. Όμως, τα περιεχόμενα του βιβλίου αυτού, που έχει ως κύριο στόχο να υποστηρίξει την εκπαιδευτική διαδικασία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα, καλύπτουν απολύτως το αντικείμενο σε πρώτο, εισαγωγικό επίπεδο και σε έκταση τέτοια που μπορεί να καλυφθεί διδακτικά σε δεκατρείς τρίωρες εβδομαδιαίες διαλέξεις, όσο δηλαδή, θεωρητικά τουλάχιστον, διαρκεί ένα ακαδημαϊκό εξάμηνο στα ελληνικά ΑΕΙ. Έτσι, το βιβλίο αποτελεί εξαιρετική επιλογή ως διδακτικό βοήθημα σε προπτυχιακό αλλά και εισαγωγικό μεταπτυχιακό επίπεδο.

Απήλαυσα την κριτική ανάγνωση του κειμένου που η Κατερίνα είχε την καλοσύνη να μου εμπιστευθεί. Ελπίζω να ανταποκρίθηκα στις προσδοκίες της και, ακόμη περισσότερο, ελπίζω να απολαύσετε και σεις τη μελέτη του βιβλίου και, μέσω αυτής, να αγαπήσετε το αντικείμενο της τεχνητής νοημοσύνης. Ευνόητο είναι ότι κάθε καλόπιστη κριτική, θετική ή αρνητική, είναι ευπρόσδεκτη, όπως άλλωστε ορίζει η ακαδημαϊκή δεοντολογία.

Σωκράτης Κ. Κάτσικας

Αθήνα, Σεπτέμβρης 2015