Περιεχόμενα - Εισαγωγή στη Θεωρία Ομάδων

Κεφάλαιο 8Η ομάδα Sn

Στο κεφάλαιο αυτό θα μελετήσουμε την ομάδα μεταθέσεων ή συμμετρική ομάδα Sn εφαρμόζοντας τη θεωρία που αναπτύχθηκε στα προηγούμενα κεφάλαια. Η σημαντικότητα της Sn εμφανίστηκε στην επιλυσιμότητα των πολυωνυμικών εξισώσεων και στη θεωρία Galois, όπου έπαιξε πρωταρχικό ρόλο. Γι’ αυτό το λόγο οι μαθηματικοί μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα μελετούσαν κυρίως την ομάδα Sn. Το Θεώρημα του Cayley που αποδεικνύει ότι κάθε πεπερασμένη ομάδα εμφυτεύεται στην ομάδα Sn οδηγεί στο συμπέρασμα ότι αρκεί να μελετηθεί η Sn για να γνωρίζουμε κάθε πεπερασμένη ομάδα. Η πολυπλοκότητα, όμως, της Sn αποθάρρυνε αυτήν την άποψη με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί και να αναπτυχθεί η αφηρημένη θεωρία ομάδων, που περιλαμβάνει την ομάδα Sn ως μία περίπτωση ομάδας.

Ήδη είδαμε την ομάδα SX ως ομάδα συμμετρίας ενός συνόλου Χ. Η Sn και η SX δίνουν σημαντικές πληροφορίες στη μελέτη του φαινομένου τησ συμμετρίας. Η ομάδα συμμετρίας του τριγώνου είναι η S3D23 και η ομάδα συμμετρίας του τετραγώνου η D24S4. Ακόμη η ομάδα συμμετρίας του κύκλου είναι άπειρη. Έτσι μπορούμε να πούμε ότι όσο πιό συμμετρικό είναι ένα αντικείμενο, τόσο μεγαλύτερη ομάδα συμμετρίας έχει. Ένα ((ακόνιστο)) σχήμα έχει ομάδα συμμετρίας την τετριμμένη.

Στο κεφάλαιο αυτό ασχολούμαστε με την SX για X={1,2,,n}. Στόχος μας είναι να αποδείξουμε ότι η Sn δεν είναι επιλύσιμη για n5 και η An είναι απλή για n5.

8.1 Βασικές ιδιότητες της Sn

Ορίσαμε την ομάδα Sn στο Παράδειγμα 1.1.2.7 και στο Παραδειγμα 2.1.5.9 ορίσαμε τις άρτιες και περιττές μεταθέσεις. Στην άσκηση 7.2 του εδαφίου 3.1 είδαμε ότι [Sn:An]=2, έτσι από την Πρόταση 3.2.5 η Αn είναι κανονική υποομάδα της Sn και

Sn/An2. 8.1.1

Άρα η An είναι μία μέγιστη κανονική υποομάδα της Sn (βλ. Πρόταση 7.1.3). Επίσης μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι η συνάρτηση

Sn{1,-1},σ{1 , αν η σ είναι άρτια -1 , αν η σ είναι περιττή 

είναι επιμορφισμός δακτυλίων με πυρήνα την An. Έτσι από το Πρώτο Θεώρημα Ισομορφίας οδηγούμαστε πάλι στον ισομορφισμό (8.1.1).

Θα εξετάσουμε στη συνέχεια μερικές ιδιότητες των στοιχείων της Sn.

Ορισμός 8.1.1

Έστω {α1,α2,,αs}{1,2,,n}. Ορίζουμε την κυκλική (cyclic) μετάθεση ή κύκλο (cycle) των στοιχείων α1,α2,,αs και συμβολίζουμε (α1,α2,,αs) ως τη μετάθεση που αφήνει τα στοιχεία του συνόλου {1,2,,n} που δεν ανήκουν στο σύνολο {α1,α2,,αs} σταθερά και α1α2,α2α3,,αs-1αs,αsα1. Ο φυσικός αριθμός s λέγεται μήκος (length) του κύκλου (α1,α2,,αs). Ακόμη λέμε ότι ο κύκλος (α1,α2,,αs) είναι ένας s-κύκλος. Για παράδειγμα ο 4-κύκλος (1234)=(12342341). Επίσης η μετάθεση

(1234512453)=(345)=(123456124536).
Πρόταση 8.1.2

Η τάξη μίας κυκλικής μετάθεσης ισούται με το μήκος της.

Απόδειξη Από τον Ορισμό 8.1.1 προκύπτει ότι ο κύκλος σ=(α1,α2,,αs) περιγράφεται από τις εξισώσεις

σ(αk)=αt,t(k+1)mods,  1ks

και η μετάθεση σm περιγράφεται από τις εξισώσεις

σm(αk)=αt,t(k+m)mods,  1ks,

για κάποιον φυσικό αριθμό m. (Βέβαια η μετάθεση σm, για m>1, δεν είναι πάντα κυκλική μετάθεση.) Άρα σs(αk)=αk,  1ks, δηλ. ordσ=s.

Ορισμός 8.1.3

Δύο μεταθέσεις σ,τSn λέγονται ξένες μεταξύ τους (disjoint) αν κάθε αντικείμενο από τα {1,2,,n} που δεν μένει σταθερό από τη μία μετάθεση μένει σταθερό από την άλλη, δηλ. αν σ(x)x, τότε τ(x)=x και αν τ(y)y, τότε σ(y)=y.

Για παράδειγμα η μετάθεση σ=(12)(467) είναι γινόμενο των μεταθέσεων (12) και (467) που είναι ξένες μεταξύ τους. Έτσι η σ=(12345672136574).

Πρόταση 8.1.4

Έστω σ=(α1,α2,,αs) και τ=(β1,β2,,βt) δύο κύκλοι ξένοι μεταξύ τους. Τότε {α1,α2,,αs}{β1,β2,,βt}= και στ=τσ.

Η απόδειξη αφήνεται ως άσκηση για τον αναγνώστη.

Για τη μετάθεση σ=(1234567821356487) παρατηρούμε ότι

σ=(12)(3)(456)(78)=(12)(456)(78),

δηλ. η σ αναλύεται σε γινόμενο μεταθέσεων ξένων μεταξύ τους ανά δύο. Με το επόμενο θεώρημα αποδεικνύουμε ότι κάθε στοιχείο της Sn έχει αυτήν την ιδιότητα.

Θεώρημα 8.1.5

Κάθε μετάθεση της Sn αναλύεται σε γινόμενο μεταθέσεων ξένων μεταξύ τους ανά δύο. Η ανάλυση αυτή είναι μοναδική και ανεξάρτητη της θέσης των παραγόντων.

Απόδειξη Έστω σSn. Είναι εύκολο να δούμε ότι η συνάρτηση

σ×{1,2,,n}{1,2,,n},(σk,α)σk(α)

είναι μία δράση της ομάδας σ στο σύνολο {1,2,,n}. Έστω [α] η τροχιά του α{1,2,,n}, δηλ.

[α]={σk(α):0kord(σ)}.

Το σύνολο [α] είναι πεπερασμένο ως υποσύνολο του {1,2,,n}, άρα υπάρχουν φυσικοί αριθμοί s,t τέτοιοι ώστε σs(α)=σt(α). Αν το s>t τότε

σs(α)=σt(α)σst(α)=α.

Έστω m0 ο ελάχιστος φυσικός αριθμός με την ιδιότητα σm(α)=α. Τότε η σ περιέχει στην ανάλυσή της την κυκλική μετάθεση (ασ(α)σm-1(α)). Θεωρούμε, αν υπάρχει, ένα στοιχείο β{1,2,,n} και β{α,σ(α),, σm-1(α)}. Όμοια για το β, όπως για το α, υπάρχει ένας ελάχιστος αριθμός v0 τέτοιος ώστε σv(β)=β. Τότε η τροχιά του β είναι η [β]={β,σ(β),,σv-1(β)} και τα σύνολα [α],[β] είναι ξένα μεταξύ τους, δηλ. [α][β]=, αφού οι τροχιές είναι κλάσεις ισοδυναμίες. Αν υπάρχει στοιχείο του συνόλου {1,2,,n} που δεν ανήκει στο σύνολο [α][β] συνεχίζουμε με τον ίδιο τρόπο μέχρις ότου εξαντληθούν τα στοιχεία του συνόλου {1,2,,n}. Ακόμη αν ένα στοιχείο έχει μήκος τροχιάς ίσο με 1, oπότε μένει σταθερό από τη μετάθεση σ, το παραλείπουμε. Έτσι η μετάθεση σ αναλύεται σε γινόμενο κυκλικών μεταθέσεων ξένων μεταξύ τους ανά δύο που αντιμεταθέτονται (βλ. Πρόταση 8.1.4). Η μοναδικοτητα της ανάλυσης προκύπτει από το γεγονός ότι οι παράγοντες της ανάλυσης του σ προέρχονται από τροχιές που είναι κλάσεις ισοδυναμίας.

Παραδείγματα 8.1.6

1. Για τη μετάθεση σ=(1234567832451768) έχουμε τις τροχιές: [1]={1,σ(1)=3,σ2(1)=σ(3)=4,σ3(1)=5}, αφού σ4(1)=1,[2]={2},[σ]={6,7},[8]=8. Άρα η σ=(1345)(67).

2. Έστω σ=(α1α2αk)(α1αk+1). Παρατηρούμε ότι [α1]={α1,σ(α1)=αk+1,σ2(α1)=σ(αk+1)=α2,σ3(α1)=α3,,σk(α1)=αk}, αφου σk+1(α1)=σ(αk)=α1. Άρα η σ είναι ο κύκλος (α1αk+1,α2α3αk).

Στη συνέχεια θα δούμε μία ακόμη ανάλυση μίας μετάθεσης σε γινόμενο αντιμεταθέσεων (transportation), δηλ. μεταθέσεων μήκους δύο.

Πρόταση 8.1.7

i. Κάθε στοιχείο σSn αναλύεται σε γινόμενο αντιμεταθέσεων.
ii. Ένα στοιχείο σSn είναι άρτια μετάθεση αν και μόνον αν είναι γινόμενο άρτιου πλήθους αντιμεταθέσεων και περιττή μετάθεση αν και μόνον αν είναι γινόμενο περιττού πλήθους αντιμεταθέσεων.

Απόδειξη i. Από το Θεώρημα 8.1.5 έπεται ότι είναι αρκετό να αποδείξουμε την πρόταση για κυκλικές μεταθέσεις. Αν, λοιπόν, σ=(α1α2αs), τότε

(α1αs)(α1αs-1)(α1α2)=σ,

όπως διαπιστώνουμε κάνοντας τις πράξεις στο αριστερό μέρος της σχέσης αυτής.
ii. Από τον ορισμό των άρτιων και περιττών μεταθέσεων είναι φανερό ότι μία αντιμετάθεση είναι περιττή μετάθεση. Θεωρούμε τη συνάρτηση

f:Sn{-1,1},σ{  1 , αν η σ είναι άρτια -1 , αν η σ είναι περιττή. 

η f είναι επιμορφισμός ομάδων με πυρήνα την An. Άρα, αν σ=σ1σ2σt είναι η ανάλυση της σ σε γινόμενο αντιμεταθέσεων, τότε f(σ)=f(σ1)f(σt)=(-1)t. Άρα η σ είναι άρτια αν και μόνον αν ο t είναι άρτιος και περιττή αν και μόνον αν ο t είναι περιττός.

Πρόταση 8.1.8

i. Ένας s-κύκλος είναι άρτια μετάθεση αν ο s είναι περιττός και περιττή μετάθεση αν ο s είναι άρτιος.
ii. Έστω σS και σ=σ1σ2σm η ανάλυσή της σε γινόμενο κυκλικών μεταθέσεων ξένων μεταξύ τους ανά δύο. Αν η σi είναι ένας si-κύκλος, για 1im, τότε η σ είναι άρτια μετάθεση αν ο i=1m(si-1) είναι άρτιος αριθμός και περιττή αν i=1m(si-1) είναι περιττός.

Απόδειξη i. Από την απόδειξη της Πρότασης 8.1.7,i. προκύπτει ότι ο s-κύκλος αναλύεται σε s-1 πλήθους αντιμεταθέσεων. Άρα είναι άρτια μετάθεση, όταν s-1 είναι άρτιος και περιττή αν ο s-1 είναι περιττός.
ii. Προκύπτει από το i. και το Θεώρημα 8.1.5.

Παρατηρήσεις 8.1.9

i. H ανάλυση μίας μετάθεσης σε γινόμενο αντιμεταθέσεων όπως αυτή αναφέρεται στην Πρόταση 8.1.7,i. δεν είναι μοναδική. Αυτό φαίνεται από το παράδειγμα:

(13)(12)=(123)=(23)(13)=(13)(42)(12)(14)

και γενικότερα από το

(αβ)=(αβ)(γ)=(βγ)(αβ)(αγ).

ii. Το γινόμενο δύο αντιμεταθέσεων δεν είναι αντιμεταθετική πράξη. Πράγματι,

(123)=(13)(12)(12)(13)=(132).

iii. Από την Πρόταση 8.1.8, όμως, προκύπτει ότι το πλήθος των αντιμεταθέσεων που αναλύεται μία μετάθεση δεν είναι μεν σταθερό, αλλά είναι ή άρτιος ή περιττός αριθμός.

Θα ταξινομήσουμε, τώρα, τα συζυγή στοιχεία μίας μετάθεσης σ ανάλογα με την ανάλυσή της σε γινόμενο κυκλικών μεταθέσεων ξένων μεταξύ τους ανά δύο.

Πρόταση 8.1.10

Δύο στοιχεία σ,τSn είναι συζυγή αν και μόνον αν έχουν την ίδια ανάλυση σε γινόμενο κυκλικών μεταθέσεων ξένων μεταξύ τους ανά δύο.

Απόδειξη Ας υποθέσουμε ότι το στοιχείο σS έχει την ακόλουθη ανάλυση σε γινόμενο κυκλικών μεταθέσεων ξένων μεταξύ τους ανά δύο

σ=(α11α12α1s1)(α21α22α2s2)(αt1αt2αtst),

όπου t,s1,,st είναι μη μηδενικοί φυσικοί αριθμοί και s1+s2++st=n. Έστω ότι τ=(α11α1s1α21α2s2αt1αtstβ11β1s1β21β2s2βt1βtst) ένα τυχαίο στοιχείο της Sn. Τότε εύκολα υπολογίζουμε ότι

τστ-1=(β11β12β1s1)(β21β22β2s2)(βt1βt2βtst),

δηλαδή, κάθε συζυγές του σ έχει την ίδια δομή σε ανάλυση κυκλικών μεταθέσεων ξένων μεταξύ τους ανά δύο. Αντίστροφα, ας υποθέσουμε ότι δύο στοιχεία σ,τSn έχουν την ίδια δομή σε γινόμενο κυκλικών μεταθέσεων ξένων μεταξύ τους ανά δύο. Έστω

σ=(α11α1s1)(α21α2s2)(αt1αtst)

και

τ=(β11β1s1)(β11β1s1)(β11β1s1)

αυτές οι αναλύσεις. Ορίζουμε τη μετάθεση

u:=(α11α1s1α21α2s2αt1αtstβ11β1s1β21β2s2βt1βtst)

και εύκολα υπολογίζουμε ότι uσu-1=τ. Άρα οι σ,τ είναι συζυγείς.

Παραδείγματα 8.1.11

1. Έστω σ=(231)(45)(6) και τ=(462)(31)(5) δύο στοιχεία της Sn με την ίδια δομή σε γινόμενο κυκλικών μεταθέσεων ξένων μεταξύ τους ανά δύο. Τότε τ=uσu-1, όπου u=(231456462315)=(123456246315).

2. Ας υπολογίσουμε τις κλάσεις συζυγών στοιχείων της S3. Από την Πρόταση 8.1.10 προκύπτει ότι οι δυνατές αναλύσεις των στοιχείων της S3 σε γινόμενο κύκλων ξένων μεταξύ τους ανά δύο, ακολουθούν τις δομές:

(×)(×)(×),(×)(××),(×××)

δηλαδή είναι όσες οι δυνατές προσθετικές αναλύσεις του 3, δηλ.

1+1+1,   1+2,   3. (8.1)

Άρα έχουμε:

  1. i.

    Την κλάση που περιέχει όλους τους κύκλους μήκους 1, δηλαδή αποτελείται μόνον από το ουδέτερο στοιχείο της S3.

  2. ii.

    Την κλάση που περιέχει όλα τα στοιχεία που αναλύονται σε γινόμενο ενός κύκλου μήκους 1 και ενός κύκλου μήκους 2, δηλαδή περιέχει όλους τους κύκλους μήκους 2. Άρα περιέχει τα στοιχεία:(12),(13),(23).

  3. iii.

    Την κλάση που περιέχει όλους τους 3-κύκλους, δηλαδή τα στοιχεία: (123),(132).

3. Υπολογισμός των κλάσεων συζυγών στοιχείων της S4.
Οι προσθετικές αναλύσεις του 4 είναι :

1+1+1+1,  1+1+2,  1+3,  2+2,  4.

Επομένως υπάρχουν πέντε κλάσεις συζυγών στοιχείων με δομή αντίστοιχα τη:

(×)(×)(×)(×),(×)(×)(××),(×)(×××),(××)(××),(××××),

δηλ. η πρώτη κλάση αποτελείται από το μοναδιαίο στοιχείο της S4, η δεύτερη από όλους τους 2-κύκλους, η τρίτη από όλους τους 3-κύκλους, η τέταρτη από όλα τα γινόμενα δύο 2-κύκλων και η πέμπτη από όλους τους 4-κύκλους.


Θα υπολογίσουμε τώρα το πλήθος των στοιχείων κάθε μίας από τις τέσσερις τελευταίες κλάσεις παρέχοντας ένα γενικό κανόνα.
Το πλήθος των s-κύκλων της Sn, για 1<sn, είναι ίσο με

1sn(n-1)(n-s+1). (8.2)

Πράγματι, έστω σ=(α1α2αs) ένας s-κύκλος. Τα αi είναι διακεκριμένα και το α1 μπορεί να λάβει n τιμές, το α2n-1 τιμές, … και το αsn-s+1 τιμές. Επομένως, το πλήθος αυτών των παραστάσεων (α1α2αs) είναι

n(n-1)(n-2)(n-s+1).

Όμως όλοι οι s-κύκλοι που προκύπτουν από τον σ με κυκλική μετάθεση των α1,α2,,αs είναι ίσοι, δηλ.

(α1α2αs)=(α2α3αsα1)=(αsα1α2αs-1).

Επομένως οι διακεκριμένοι s-κύκλοι της Sn είναι

1sn(n-1)(n-2)(n-s+1).

Επίσης μπορούμε να αποδείξουμε ότι:

Το πλήθος των στοιχείων της Sn που έχουν τη δομή δύο κύκλων μήκους s είναι

121s2n(n-1)(n-s+1)(n-s)(n-s+1)(n-2s+1).

Πράγματι, έστω σ=(α1α2αs)(β1β2βs) ένα τέτοιο στοιχείο της Sn. Το 12 στον παραπάνω τύπο δικαιολογείται γιατί οι παράγοντες του σ αντιμεταθέτονται. Ο παράγοντας 1s2 δικαιολογείται όπως στον προηγούμενο τύπο το 1s, αλλά τώρα για κάθε παράγοντα. Ας παρατηρήσουμε ακόμη, ότι οι δυνατές επιλογές για το στοιχείο β1 είναι n-s, αφού έχουμε ήδη επιλέξει τα στοιχεία α1,α2,,αs. Όμοια για το β2 είναι n-s-1 κ.ο.κ.


Έτσι το πλήθος των στοιχείων της S4 με δομή (××) είναι 1243=6, το πλήθος των στοιχείων με δομή (×××) είναι 13432=8, το πλήθος των στοιχείων με δομή (××××) είναι 1214(43)(21)=3. Παρατηρούμε ακόμη ότι τα στοιχεία με δομή (××) είναι περιττές μεταθέσεις ως αντιμεταθέσεις, τα στοιχεία (×××) είναι άρτιες μεταθέσεις, τα στοιχεία (××××) είναι περιττές μεταθέσεις, βλ. Πρόταση 8.1.8.i, και τα στοιχεία (××)(××) είναι άρτιες μεταθέσεις ως γινόμενο περιττών, ή βλ. ακόμη Πρόταση 8.1.8.ii.
Ας υπολογίσουμε τώρα την τάξη των στοιχείων της S4. Από την Πρόταση 2.2.4.ii) προκύπτει ότι τα συζυγή στοιχεία μίας ομάδας έχουν της ίδια τάξη. Έτσι όλοι οι 2-κύκλοι έχουν τάξη 2, βλ. Πρόταση 8.1.2. Όμοια κάθε 3-κύκλος έχει τάξη 3 και κάθε 4-κύκλος έχει τάξη 4. Κάθε στοιχείο της μορφής (××)(××) έχει τάξη 2 γιατί οι παράγοντες αντιμεταθέτονται και [(αβ)(γδ)]2=(αβ)2(γδ)2=1. Έτσι καταλήγουμε στον ακόλουθο πίνακα για τα στοιχεία της S4.

Ανάλυση σε κύκλουςπλήθος στοιχείων S4τάξη στοιχείωνείδος στοιχείου(×)11άρτια(××)62περιττή(×××)83άρτια(××××)64περιττή(××)(××)32άρτια

Από τον προηγούμενο πίνακα μπορούμε να βρούμε επίσης τα στοιχεία της A4.

Ανάλυση σε κυκλουςπλήθος στοιχείων A4τάξη στοιχείωνείδος στοιχείου(×)11άρτια(×××)83άρτια(××)(××)32άρτια

Ασκήσεις

1. Να αναλυθούν οι παρακάτω μεταθέσεις σε γινόμενο κυκλικών μεταθέσεων ξένων μεταξύ τους ανά δύο.

  1. i.

    (1234567826185347),

  2. ii.

    (αβγδϵζγϵδζβα),

  3. iii.

    (α1α2αkyβ1β1βs)(αkαk-1α2α1xyγ1γ2γt),

  4. iv.

    (α1α2αkxyzβ1β1βs).

2. Έστω p ένας πρώτος φυσικός αριθμός. Να αποδείξετε ότι τα μόνο στοιχεία της Sn με τάξη p είναι τα γινόμενα p-κύκλων ξένων μεταξύ τους ανά δύο. (Υποδ): Να παρατηρήσετε ότι αν το σSn έχει την ανάλυση σ=σ1σs σε γινόμενο κυκλικών μεταθέσεων ξένων μεταξύ τους ανά δύο τότε 1=σp=σ1pσspσ1p==σsp=1.
3. Αν ένα στοιχείο σSn αναλύεται σε γινόμενο s πλήθους κύκλων, ξένων μεταξύ τους ανά δύο, μήκους t1,t2,,ts αντίστοιχα, με t1+t2++ts=n, να αποδείξετε ότι ord(σ)=ΕΚΠ(t1,t2,,ts).
4. Δίνεται ένας n-κύκλος σSn και ένας φυσικός αριθμός m|n. Να αποδείξετε ότι το στοιχείο σm είναι γινόμενο m κυκλικών μεταθέσεων, ξένων μεταξύ τους ανά δύο.
5. Να εξετάσετε ποια από τις επόμενες μεταθέσεις είναι άρτια και ποια περιττή:

  1. i.

    (123456)

  2. ii.

    (2345)

  3. iii.

    (123)(45)

  4. iv.

    (123456246135)

6. Έστω τ=(12) και σ=(12n) στοιχεία της Sn. Να υπολογίσετε τα στοιχεία σ-kτσk, για k=1,2,,n-1.
7. Να αποδείξετε ότι η A4 έχει μοναδική υποομάδα τάξης 4 την ομάδα του Klein {e,(12)(34),(13)(24),(14)(23)}. Ακόμη να αποδείξετε ότι Z(A4)={e}.
8. Να γίνουν οι πίνακες της S5 και της A5, οι αντίστοιχοι των S4 και A4 στο Παράδειγμα 8.1.11.3

8.2 Επιλυσιμότητα της Sn

Ξεκινούμε αυτό το εδάφιο με τον υπολογισμό συνόλου παραγόντων στοιχείων της Sn και της An.

Πρόταση 8.2.1
  1. i.

    Sn={(αβ):1α,βn}.

  2. ii.

    Sn=(12),(13),,(1n).

  3. iii.

    Sn=(12),(12n).

Απόδειξη

  1. i.

    Είναι φανερό, αφού κάθε στοιχείο της Sn αναλύεται σε γινόμενο αντιμεταθέσεων (βλ. Πρόταση 8.1.7).

  2. ii.

    Παρατηρούμε ότι

    (1α)(1β)(1α)=(αβ),  1α,βn. 8.2.1

    Έστω

    G=(12),(13),,(1n).

    Είναι φανερό ότι GSn. Ακόμη κάθε στοιχείο (αβ)G, 1α,βn, λόγω της σχέσης (9.2.1). Άρα SnG και συνεπώς Sn=G, δηλ. αποδείχθηκε το ii.

  3. iii.

    Θέτουμε τ=(12), σ=(12n) και H=τ,σ. Είναι φανερό ότι HSn. Θα αποδείξουμε ότι SnH. Αρκεί να αποδείξουμε ότι η H περιέχει όλες τις αντιμεταθέσεις (12),(13),,(1n), οπότε από το ii) θα προκύψει ότι SnH. Εκτελώντας τις πράξεις βλέπουμε ότι

    σ-1τσ=(1n),σ-2τσ2=σ-1(1n)σ=(n-1,n),σ1-nτσn-1=(23), 8.2.2

    δηλ. η Η περιέχει τα στοιχεία

    (1n),(n-1,n),,(23).

    Ακόμη, η H περιέχει το στοιχείο (1α), 1αn. Πράγματι,

    (α-1,α)(α-2,α-1)(34)(23)(12)(23)(34)(α-1,α)=(1α), 8.2.3

    για 2αn. Άρα, από τις σχέσεις (9.2.2) και (9.2.3) έπεται ότι

    (1α)H,  1αn, (8.3)

    οπότε SnH και αποδείχθηκε η iii).

Πρόταση 8.2.2
  1. i.

    Κάθε στοιχείο της An είναι γινόμενο (πεπερασμένου πλήθους) 3-κύκλων.

  2. ii.

    An={(αβγ):α,β,γ{1,2,,n}.

  3. iii.

    An=(123),(124),,(12n).

Απόδειξη

  1. i.

    Κάθε 3-κύκλος (αβγ), με 1α,β,γn, είναι άρτια μετάθεση, άρα ανήκει στην An. Όμως, κάθε άρτια μετάθεση είναι γινόμενο άρτιου πλήθους αντιμεταθέσεων και αρκεί να περιοριστούμε στις αντιμεταθέσεις (12),(13),,(1n), λόγω της Πρότασης 9.2.1.ii). Αλλά (1α)(1β)=(1αβ), όπως διαπιστώνουμε με πράξεις. Άρα κάθε άρτια μετάθεση είναι γινόμενο 3-κύκλων και αποδείχτηκε το i).

  2. ii.

    Προκύπτει από το i).

  3. iii.

    Αφού (1α)(1β)=(1αβ), έπεται ότι

    An=(1αβ):2α,βn.

    Ακόμη παρατηρούμε ότι

    (1αβ)=(12β)-1(12i)(12j).

    Επομένως

    An=(123),(124),,(12n)

Με την επόμενη πρόταση, η A4 είναι ένα παράδειγμα ομάδας για την οποία δεν ισχύει το αντίστροφο του Θεωρήματος του Lagrange (Θεώρημα 3.1.9).

Πρόταση 8.2.3

Η ομάδα A4 δεν περιέχει υποομάδα τάξης 6.

Απόδειξη Ας υποθέσουμε ότι η A4 έχει μία υποομάδα H τάξης 6. Τότε [A4:H]=2, άρα HA4 (βλ. Πρόταση 3.2.5). Αυτό σημαίνει ότι η H περιέχει τα συζυγή στοιχεία κάθε στοιχείου της, δηλ. αhα-1H,αA4. Στην A4 υπάρχουν 8 το πλήθος 3-κύκλοι και η ομάδα Η έχει 6 στοιχεία. Άρα θα υπάρχει τουλάχιστον ένας 3-κύκλος, έστω g, στην υποομάδα H. Τότε η H περιέχει όλα τα συζυγή στοιχεία του g στην A4. Ας υπολογίσουμε τα συζυγή του g στην A4. Γνωρίζουμε ότι τα συζυγή του g στην ομάδα S4 είναι όλοι οι 3-κύκλοι (βλ. Πρόταση 8.1.10), δηλ. 8 στοιχεία. Άρα, βλ. Θεώρημα 5.1.8,

[S4:CS4(g)]=8|CS4(g)|=248=3.

Με άλλα λόγια υπάρχουν 3 στοιχεία στην ομάδα S4 που αντιμεταθέτονται με το g. Όμως, τα στοιχεία 1,g,g2 αντιμεταθέτονται με το g, άρα

|CS4(g)={(1),γ,γ2}<Α4.

Επομένως

|CS4(g)=|CA4(g)

και συνεπώς

[A4:|CA4(g)]=123=4.

Υπάρχουν επομένως 4 συζυγή του g στην A4 και αυτά τα συζυγή ανήκουν στην υποομάδα H, αφού HA4. Αν η H περιείχε και άλλον 3-κύκλο, τότε θα περιείχε και τα συζυγή του στην A4, δηλ. 4 ακόμη στοιχεία, οπότε η τάξη της H θα ξεπερνούσε το 6, όμως αυτό είναι αδύνατον. Από τα Θεωρήματα του Sylow η H περιέχει ένα στοιχείο, έστω h, τάξης 2. Το h ως άρτια μετάθεση τάξης 2 είναι τύπου (××)(××) (βλ. πίνακα της A4 στο Παράδειγμα 8.1.11.3). Έτσι η H περιέχει τουλάχιστον τα εξής 6 στοιχεία: το (1), τέσσερις 3-κύκλους και το h.
Θα αποδείξουμε ότι μπορούμε να βρούμε κι άλλο στοιχείο που πρέπει να ανήκει στην H διάφορο των παραπάνω έξι στοιχείων και αυτό βέβαια θα οδηγήσει σε άτοπο. Τα συζυγή του h στην A4 οφείλουν να ανήκουν στην H, αφού HA4, δηλ. αhα-1H, για κάθε αA4. Αν, λοιπόν, λάβουμε ως α τον 3-κύκλο (123) και ως h το (12)(34), τότε αhα-1=(31)(24)h. Άρα (31)(24)H και η H περιέχει περισσότερα από έξι στοιχεία, που είναι άτοπο. Καταλήξαμε σε άτοπο γιατί υποθέσαμε ότι υπάρχει υποομάδα της A4 τάξης 6. Άρα η A4 δεν έχει υποομάδα τάξης 6, ενώ 6||A4|.

Εξετάζουμε, τώρα, την επιλυσιμότητα της Sn.

Θεώρημα 8.2.4

Η Sn δεν είναι επιλύσιμη για n5.

Απόδειξη Έστω n5 και N μία κανονική υποομάδα της Sn η οποία περιέχει κάθε 3-κύκλο της Sn. Θα αποδείξουμε ότι τότε κάθε 3-κύκλος της Sn θα ανήκει και στην υποομάδα Ν(1), την ομάδα μεταθετών της N. Πράγματι, αν α=(123) και β=(345), τότε, αφού α,βN, έπεται ότι [α,β]=(253)N(1). Όμως, N(1)Sn, βλ. Παράδειγμα 7.4.9.2, άρα σ(253)σ-1N(1), για κάθε σSn. Μπορούμε να επιλέξουμε το σ ώστε σ(2)=α1,σ(5)=α2 και σ(3)=α3, όπου τα α1,α2,α3 είναι αυθαίρετα στοιχεία του συνόλου {1,2,,n}, δηλ. το στοιχείο (α1α2α3) να είναι ένας τυχαίος 3-κύκλος της Sn, βλ. Πρόταση 8.1.10. Αυτό σημαίνει ότι η N(1) περιέχει όλους τους 3-κύκλους της Sn.
Αν, τώρα, θεωρήσουμε ως N την ίδια την ομάδα Sn, τότε συμπεραίνουμε ότι η Sn(1) περιέχει όλους τους 3-κύκλους της Sn. Όμοια η Sn(2) περιέχει όλους τους 3-κύκλους της Sn κ.ο.κ. η Sn(k) περιέχει όλους τους 3-κύκλους της Sn, για κάθε k. Επομένως Sn(k)(1), για κάθε k, και σύμφωνα με το Θεώρημα 7.4.11 η Sn δεν είναι επιλύσιμη. (Τα α,β τα επιλέξαμε έτσι ώστε σαφώς το n5.)

Από το Παράδειγμα 7.3.2.2 και το Θεώρημα 8.2.4 προκύπτει το επόμενο Πόρισμα.

Πόρισμα 8.2.5

Η Sn είναι επιλύσιμη αν και μόνον αν n4.

Ερχόμαστε τώρα στον δεύτερο στόχο αυτού του εδαφίου να εξετάσουμε την απλότητα της An.

Θεώρημα 8.2.6

Η ομάδα An, για n5, είναι απλή.

Απόδειξη Ας υποθέσουμε ότι για n5 η An περιέχει μία κανονική υποομάδα H{e}. Θα αποδείξουμε αρχικά ότι, τότε η H περιέχει έναν τουλάχιστον 3-κύκλο. Έστω σe ένα τοιχείο της H που αφήνει σταθερό το μέγιστο πλήθος μεταξύ των στοιχείων {1,2,,n}. Αν το σ δεν είναι 3-κύκλος, τότε θα έχει μία από τις ακόλουθες αναλύσεις σε γινόμενο κυκλικών μεταθέσεων, ξένων μεταξύ τους ανά δύο:

  1. i.

    σ=(123)()

  2. ii.

    σ=(12)(34)

Αν το σ έχει την ανάλυση i), τότε το σ εκτός από τα στοιχεία 1,2,3 μεταθέτει τουλάχιστον δύο ακόμη, έστω τα 4 και 5. Αυτό συμβαίνει γιατί αν το σ μεταθέτει ακριβώς 4 στοιχεία από τα {1,2,,n} θα μπορούσε να ήταν ένας 4-κύκλος και τότε θα ήταν περιττή μετάθεση, οπότε σAn. Έστω τ=(345) και u=τστ-1. Από το Θεώρημα 8.1.5 έπεται ότι αν η σ έχει την ανάλυση i), τότε

u=(124),

ενώ αν έχει την ανάλυση ii), τότε

u=(12)(45).

Είναι φανερό ότι το αντικείμενο s>5 που μένει σταθερό από τη μετάθεση σ, τότε μένει σταθερό και από το u. Επομένως το s μένει σταθερό από το σ-1u. Ακόμη παρατηρούμε ότι σ-1u(1)=1, αν το σ έχει την ανάλυση i) και το αν το σ έχει την ανάλυση ii), τότε σ-1u(1)=1 και σ-1u(2)=2. Έτσι σε κάθε περίπτωση το στοιχείο σ-1u αφήνει περισσότερα σταθερά αντικείμενα από τα 1,2,,n από όσα αφήνει η σ. Αυτό έρχεται σε αντίφαση με την υπόθεση για το σ, δεδομένου ότι σ-1uH. Άρα η μετάθεση σ είναι ένας 3-κύκλος. Τέλος, θα αποδείξουμε ότι η H θα περιέχει κάθε 3-κύκλο. Πράγματι, αν σ=(αβγ),για α,β,γ{1,2,,n}, τότε για έναν άλλο 3-κύκλο (αβδ) ισχύει

(αβδ)=(αβ)(γδ)(αβγ)2(γδ)(αβ)=(αβ)(γδ)(αβγ)2((αβ)(γδ))-1

και (αβ)(γδ)An, δηλ. ο (αβδ)H ως συζυγές του (αβγ)2H, αφού HAn. Επομένως η H περιέχει κάθε 3-κύκλο και συνεπώς κάθε στοιχείο της An, βλ Πρόταση 8.2.2. (Ας παρατηρήσουμε ότι η HAn και δεν είναι απαραίτητο HSn.) Άρα H=Sn.

Από το Παράδειγμα 7.3.2.2 και το Θεώρημα 8.2.6 προκύπτει το ακόλουθο πόρισμα.

Πόρισμα 8.2.7

Η ομάδα An είναι απλή αν και μόνον αν n5.

Άσκηση Να αποδείξετε ότι από το Θεώρημα 8.2.6 προκύπτει το Θεώρημα 8.2.4.