Το αρχείο /etc/passwd και το /etc/group

Το αρχείο /etc/passwd

Το αρχείο /etc/passwd είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό αρχείο σε ένα σύστημα Unix/Linux. Περιέχει όλα τα στοιχεία όλων των χρηστών του συστήματος, πραγματικών και εικονικών (βλέπε ref). Κάθε γραμμή του αρχείου αντιστοιχεί σε έναν χρήστη. Η κάθε γραμμή έχει τη μορφή:

username:password:UID:GID:Πλήρες Όνομα:Κατάλογος HOME:προκαθορισμένο κέλυφος 

Για παράδειγμα μια γραμμή από το παραπάνω αρχείο θα μπορούσε να είναι:

asidirop:x:1001:2001:Antonis Sidiropoulos,,,:/home/asidirop:/bin/bash

Αυτή η γραμμή ορίζει τον χρήστη με username asidirop με τα παρακάτω στοιχεία:

• Ορίζεται ότι για τον συγκεκριμένο χρήστη το UID (user ID) θα είναι το 1001. To UID είναι ένας μοναδικός κωδικός ανά σύστημα που αντιστοιχίζεται σε κάθε χρήστη. Εσωτερικά το σύστημα, όταν χρειάζεται να αποθηκεύσει κάπου την πληροφορία «ποιος είναι ο χρήστης», δεν αποθηκεύει το username αλλά το UID. Έτσι στο σύστημα αρχείων, όπου χρειάζεται να αποθηκευτεί ότι, για παράδειγμα, ιδιοκτήτης του αρχείου είναι ο asidirop, θα αποθηκευτεί η πληροφορία UID:1001.
• Ορίζεται ότι για τον συγκεκριμένο χρήστη το GID (group ID) θα είναι το 2001. Αυτό σημαίνει ότι ο χρήστης asidirop ανήκει στην ομάδα με κωδικό 2001. Επιπλέον, η συγκεκριμένη ομάδα θα είναι η πρωτεύουσα ομάδα του. Δηλαδή, αν ο χρήστης ανήκει σε πολλές ομάδες, όταν θα δημιουργήσει ένα αρχείο, αυτό το αρχείο θα ανήκει στην ομάδα με κωδικό 1101, εκτός βέβαια και αν ορίσει διαφορετικά ο χρήστης.
• Στο επόμενο πεδίο ορίζεται ότι το πλήρες όνομα του χρήστη είναι: «Antonis Sidiropoulos». Αυτό το πεδίο ονομάζεται και GECOS field (GeneralElectricComprehensiveOperatingSystem), επειδή αρχικά χρησιμοποιούνταν, για να κρατάει πληροφορίες απαραίτητες, για να στείλει ο χρήστης batchjobs σε συστήματα mainframes με λειτουργικό GECOS. Πλέον δεν υφίσταται αυτή η χρήση, αλλά αποθηκεύεται το πλήρες όνομα του χρήστη. Σε αυτό το πεδίο μπορούν να περιλαμβάνονται προαιρετικά και επιπλέον πληροφορίες για τον χρήστη, όπως «αριθμός γραφείου» και οποιαδήποτε άλλα στοιχεία επικοινωνίας επιθυμεί ο χρήστης.
• Στο επόμενο ορίζεται ποιο είναι το home directory του χρήστη.
• Τέλος, ορίζεται ποιο είναι το προκαθορισμένο κέλυφος. Όταν ο χρήστης κάνει τη διαδικασία εισόδου (login) στο σύστημα, εφόσον περάσει με επιτυχία τον έλεγχο των διαπιστευτηρίων του (username, password), ελέγχεται το συγκεκριμένο πεδίο από το σύστημα και εκτελείται το κέλυφος που ορίζεται εδώ. Σε περίπτωση λανθασμένης καταχώρισης σε αυτό το πεδίο, ο χρήστης δεν θα μπορεί να κάνει login. Μάλιστα, όταν «απενεργοποιούμε» την πρόσβαση ενός χρήστη, η απενεργοποίηση πραγματοποιείται βάζοντας σε αυτό το πεδίο ως κέλυφος το /bin/nologin.

Το δεύτερο πεδίο σε αυτό το αρχείο περιέχει πάντα το “x”. Αρχικά, σε αυτό το πεδίο αποθηκευόταν ο κωδικός του χρήστη (password) σε κρυπτογραφημένη μορφή. Όλοι οι χρήστες μπορούσαν να δουν τα περιεχόμενα αυτού του αρχείου, άρα και τους κρυπτογραφημένους κωδικούς. Μέχρι τη δεκαετία του 1990 περίπου, αυτό ήταν αρκετά ασφαλές, διότι κάποιος «κακόβουλος» χρήστης με δεδομένον τον κρυπτογραφημένο κωδικό και χρησιμοποιώντας τη μέθοδο “brute force” χρειαζόταν μήνες ή και χρόνια υπολογιστικής ισχύος, για να αποκρυπτογραφήσει τον πραγματικό κωδικό. Μετά το 1990 και με τη βελτίωση των επεξεργαστών, αυτός ο χρόνος συνεχώς μειωνόταν και με έναν υπολογιστή τύπου Pentium απαιτούνταν μερικές ημέρες μόνο για να ολοκληρωθεί η διαδικασία “brute force” και να γίνει αποκρυπτογράφηση του κωδικού ενός χρήστη. Συνεπώς, για λόγους ασφαλείας, οι κωδικοί των χρηστών δεν θα έπρεπε να βρίσκονται σε αυτό το αρχείο, ακόμη και αν ήταν σε κρυπτογραφημένη μορφή. Ορίστηκε το αρχείο /etc/shadow να περιέχει τους κρυπτογραφημένους κωδικούς των χρηστών. Επιπλέον, το αρχείο /etc/shadow δεν είναι προσβάσιμο από τους χρήστες και εφαρμόζονται βελτιωμένοι αλγόριθμοι κρυπτογράφησης.

Το αρχείο /etc/group

Το αρχείο /etc/group περιέχει τον καθορισμό των ομάδων χρηστών του συστήματος. Η μορφή του αρχείου είναι παρόμοια με αυτήν του /etc/passwd.

groupname:x:GID:χρήστες που ανήκουν στην ομάδα 

printer:x:5001:klefturi,asidirop,kgiak,psarnik,vassik

• Υπάρχει η ομάδα με όνομα printer.
• Για την ομάδα printer αντιστοιχεί ο μοναδικός κωδικός GID=5001.
• Μέλη της ομάδας είναι οι χρήστες: klefturi, asidirop, kgiak, psarnik, vassik.

Το πεδίο GECOS

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, το πεδίο GECOS περιέχει το πλήρες όνομα του χρήστη και επιπλέον πληροφορίες. Υπάρχουν τρία πεδία πλέον του ονόματος του χρήστη, τα οποία διαχωρίζονται μεταξύ τους με τον χαρακτήρα «,».

asidirop:x:1001:2001:Antonis Sidiropoulos,Room-106,1984,asidirop@gmail.com:/home/asidirop:/bin/bash

Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να τροποποιηθούν και από τον ίδιο τον χρήστη χρησιμοποιώντας την εντολή chfn. Όπως φαίνεται στις παρακάτω ερωτήσεις που κάνει η εντολή chfn, το πρώτο επιπλέον πεδίο αντιστοιχεί στον αριθμό γραφείου του χρήστη, το δεύτερο στον αριθμό τηλεφώνου στο γραφείο του χρήστη και το τρίτο στον αριθμό τηλεφώνου της οικίας του χρήστη. Συνήθως το τελευταίο αυτό πεδίο χρησιμοποιείται για να καταχωρηθούν άλλα στοιχεία επικοινωνίας του χρήστη, όπως η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

asidirop@asidirop:~/Book$ chfn
Password:
Changing the user information for asidirop
Enter the new value, or press ENTER for the default
        Full Name: Antonis Sidiropoulos
        Room Number [Room-106]:
        Work Phone [1984]:
        Home Phone [asidirop@gmail.com]:

Όλοι οι υπόλοιποι χρήστες (του ίδιου συστήματος) μπορούν με την εντολή finger να δουν αυτά τα στοιχεία. Παλιότερα, η υπηρεσία finger ήταν διαθέσιμη και απομακρυσμένα, δηλαδή και από απομακρυσμένο σύστημα μπορούσε κάποιος να βρει πληροφορίες για έναν συγκεκριμένο χρήστη. Πλέον όμως, δεν προσφέρεται στα περισσότερα συστήματα διότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για συλλογή πληροφοριών σε σχέση με τους χρήστες ενός συστήματος από «κακόβουλους» απομακρυσμένους χρήστες.

root@asidirop:/home/asidirop# finger asidirop
Login: asidirop                         Name: Antonis Sidiropoulos
Directory: /home/asidirop               Shell: /bin/bash
Office: Room-106, x1984                 Home Phone: asidirop@gmail.com
Mail forwarded to asidirop@it.teithe.gr
No mail.
No Plan.